آیا گرگ ، جانوری اساطیری در فرهنگ آذربایجان بوده است؟؟ نگاهی گذرا به فرهنگ ملل ، نشان می دهد که هر ملت ، جانوری را بر اساس روحیات و نیاز های خود ،عزیز شمرده و تا بدانجا پیش می رود که در نهایت نقش اسطوره ای در فرهنگ خود برای او قائل می شود.بر این اساس مثلا هندیان که به علت تراکم جمعیت زیاد و فقر ، همیشه در گرسنگی زیسته اند، گاو را به عنوان حیوانی مولد مواد غذایی ، عزیز داشته و اساطیری اش کرده اند.همچنین فرانسویان، که مردمانی برتری جوی و پرخاشگر بوده اند، این صفات خود را در خروس جسته و تا بدانجا خروس را بزرگ کرده اند که تصویر خروس ، نقش پرچم شان شده است.
در میان اعراب و ایرانیان نیز ، حیواناتی مانند اسب، شتر، شیر و ….بعد افسانه یافته اند که بی ارتباط با نیاز ها و خلقیات آنان نبوده است.
در بررسی دیگری ، آنچه خود نمایی می کند، و یک رهیافت کلیدی برای پاسخ دادن به سوال طرح شده ی ماست،این نکته ی مهم است که حیوانات اسطوره ای در میان ملل خود، عزیزند.تا جایی که حتی مورد پرستش قرار می گیرند و نخبگان آن قوم به خصوص پهلوانان …. ،نام آن حیوان را به عنوان لقب دریافت می کنند.تشبیه قهرمانان ورزشی به خروس در فرانسه و همچنین شیر در میان اعراب و ایرانیان امری مسبوق به سابقه فراوان است.
در آذربایجان و فرهنگ آذری نیز در تداوم فرهنگ ملی ایرانی ، “شیر” با مترادف هایش “شئر” و “اصلان” حیوان اسطوره ای بوده و هست.به طور مثال ، همیشه جوانمردان و یلان آذربایجان، پیشوند “شیر” را بر نام خود داشته اند.همین طور در امثال و حکم آذربایجانی ، شیر و اصلان است که حاکم است.
حال به سوال مطرح شده در تیتر این نوشتار پاسخ بدهیم:
بله.گرگ نمی تواند حیوان اسطوره ای ما آذربایجانی ها باشد.ما آذری ها همیشه نگاهی منفی به گرگ داشته ایم.در امثال و حکم ما، گرگ نماد دزدی، توحش و درندگی ست.در فرهنگ عوام، عموما گدایان، انسان های حریص و طماع به گرگ تشبیه می شوند.در ترکی در توصیف کسی که نگاه زشت و ناپاکی دارد گفته می شود:
“قورد کیمین باخیر…”
در عوض در توصیف کسی که نگاهی پر آرامش و همراه با شجاعت دارد گفته می شود:
“شئر کیمین باخیر”
در سراسر تبریز و آذربایجان اگر بگردیم ، یک آدم معتبر و مورد احترام پیدا نمی کنیم که پیشوند گرگ را بر نامش نهاده باشند.اساسا کسی اگر با پیشوند نام گرگ ، معروف شده باشد، احتمالا به دزدی و رذالت اشتغال داشته و مورد نفرت مردم بوده است.
حال کمی تامل کنید و پاسخ دهید؟
گرگ باشیم یا شیر؟
