11 اردبیهشت 1397 خبری ناگهانی درباره قطع روابط مراکش با ایران منتشر شد. اگرچه روابط ایران و مراکش از نظر پیشینه تاریخی و نیز جایگاه اقتصادی و ژئوپلیتیک آن در سیاسی خارجی ایران وزن بالایی ندارد، ولی از نگاه جو روانی که ایالات متحده و متحدین منطقه ای آن برای فشار به ایران در پی ایجاد آن بودند دارای اهمیت بود. این خبر در عین غافلگیر کنندگی تحلیل های زیادی را برانگیخت. استدلال وزارت خارجه مراکش این بود که حمایت ایران از گروه جدایی طلب پلیساریو عامل این تصمیم بوده است. اما، برخی از تحلیل ها آن را نشانه ای از تهاجم ایالات متحده و متحدانش در آینده ای نزدیک به ایران می دانستند. از اینرو انتظار می رفت به صورت دومینو کشورهای عربی به پیروی از مراکش روابط خود را با ایران قطع کنند.این قطعی روابط اگر چه حمایت متحدان عربستان در کرانه های جنوبی خلیج فارس را به همراه داشت و به صورت تلخی از حمایت کشوری مانند قطر، که خود با کمکهای ایران در برابر فشارهای ناشی از تحریمهای عربستان و همپیمانانش تاب آورده، هم برخوردار شد. اما هدایت و ترغیب مراکش از سوی عربستان در این زمینه روشن بود. به هر حال بجز شوک اولیه این رخداد طی یک ماه و نیمی که از این ماجرا گذشت خبری پیرامون تبعیت دیگر کشورها از این امر و اینکه تحولات جدیدی مبنی بر فشار نظامی به ایران در منطقه رخ بدهد بیرون نیامد. شاید بتوان گفت تا چند روز پیش تمام ماجرا در ابهام قرار داشت اما، در روز قبل از آغاز جام جهانی 2018 آیین رای گیری برای جام جهانی 2026 برگزار شد. در این میان یکی از نامزدها مراکش و طرف دیگر ایالات متحده، کانادا و مکزیک بود. شگفتی ماجرا این بود که عربستان و متحدین عرب این کشور به میزبانی مراکش رای نداده و به طرف مقابل یعنی ایالات متحده، کانادا و مکزیک رای دادند. حال به نظر میرسد مراکشی که احتملا به امید وعده های عربستان و همپیمانانش مبنی بر حمایت از این کشور در فیفا روابط خود را با ایران قطع کرده بود با خلف وعده مرسوم این به اصطلاح دوستان خود روبرو شد. نکته جالب ماجرا این بود که چند روز پیش از این ماجرا اخباری از شکست یک کودتای مورد حمایت امارات متحده عربی در مراکش منتشر شد. در این میان به نظر می رسد حال روز سیاست خارجی مراکش باید شبیه بازیکنی باشد که در برابر تیم ملی فوتبال ایران دروازه خودشان را به خاطر نداشتن دید خوب باز کرد و نکته معنی دار این اتفاق آن بود که ایران با وجود نامرادی مراکشی ها در قطع روابط به میزبانی مراکش رای داد.
در گلی که مراکش در فوتبال به خودش زد ایران سه امتیاز شیرین این بازی را به حساب خود واریز کرد، البته به یمن مساوی دو قدرت رقیب یعنی پرتغال و اسپانیا به بالای جدول رسید. حال باید دید که در رویدادهای اینچنینی در عرصه رقابت ژئوپلیتیک بین المللی آیا ایران توان کسب امتیاز برای بالا بردن جایگاه و وزن ژئوپلیتیک خود در نظام بین الملل را دارد؟ در این تحولات دیپلماتیک و شبیه سازی آن با رقابتهای فوتبال درسهایی برای ما وجود دارد.
1- در نظم ژئوپلیتیک جدیدی که ایالات متحده در منطقه جنوب غرب آسیا در پی ایجاد آن می باشد روابط کاملا یکسویه است که قدرت درجه دوم این ساختار همان روابطی را که با قدرت سطح اول یعنی ایالات متحده دارد از قدرتهای درجه سه و چهار پایین هرم هم همان انتظار را دارد، از اینرو می بینیم در این جریان هنگامی که منافع ایالات متحده به عنوان راس هرم قدرت ساختار ژئوپلیتیک مورد نظر مطرح است دیگر بازیگران نقشی ندارند و تنها باید پیروی صرف کنند و صبور باشند؛
2- کشور ما اگر می خواهد الگو و نظام ژئوپلیتیک مورد نظر خود را در منطقه پیاده کند باید روی رقابت قدرتهای بزرگ حساب باز کند زیرا در یک جهان تک قطبی و حتی دو قطبی ما شاید نتوانیم به اهداف خود برسیم، بلکه در رقابت و سایش قدرتهای بزرگ به عبارت بهتر موازنه قوا، فضایی برای پیش برد اهداف ملی برای ما پیش می آید. در جریان بازی اسپانیا و پرتغال مدام پسرم از من می پرسید طرفدار کدام تیم هستی و من در پاسخ می گفتم طرفدار مساوی این دو رقیب هستم چون ما را به بالای جدول می برد. آری در عرصه روابط بین ملل هم ما طرفدار برتری یک قدرت سطح اول بر دیگری نباید باشیم چون در نهایت ما باید به طرف پیروز امتیاز بدهیم حال این قدرت روس. آمریکا. اتحادیه اروپا و… هر کس دیگری باشد؛ حتی اگر بازی در زمین روسیه باشد.
3- ما شاید در سطح میانی رقابت بازیگران ژئوپلیتیک پیروزی های ارزشمندی بدست بیاوریم ولی این پیروزیها زمانی برای ما تثبیت خواهد شد که بازی در سطح بالای رقابت قدراتها به نفع ما تمام بشود، زیرا هرگونه برتری و یا تبانی در سطح بالا جدول دست آوردهای ما را به خطر خواهد انداخت.
4- عرصه ورزش ونگاهی به رتبه بندی کشورها در رقابتهای گوناگون جهانی گویای آن است ایران در سطح اسیا و حتی جهان در ردیف کشورهای توسعه یافته قرار میگیرد.نگاهی به موقعیت تیم والیبال ما در لیگ جهانی. جایگاه ما رده بندی رقابتهاب المپیک آسیایی و حتی جهانی و فوتبال گویای آن است اگر برنامه ریزی و مدیریت خوبی درکار باشد ما توان بدست آوردن جایگاه خوبی در عرصه های مختلف جهانی را داریم.
