کتاب وانه کُردی به عنوان کتابی هشتاد صفحه ای برای تدریس بخش آزاد «ادبیات بومی» (در کتاب زبان فارسی ششم)در حالی منتشر شد که وزارت آموزش و پرورش از انتشار آن بی خبر بود. به گزارش «آذریها» انتشار خودسرانه چنین کتابی که با سوء استفاده برخی از عناصر قوم گرا در آموزش و پرورش «سقز» توزیع شد، نشانگر عدم ظرفیت ارتجاع قومی برای بهره مندی آزادیهای اعطاء شده توسط دولت و سوءاستفاده فوری از صحفات سفید کتاب درسی بود که به عنوان درس آزاد برای «زبانهای بومی» اختصاص داده شده بود.
با اینحال انتشار این کتاب با واکنشهای منفی زیادی در سطح مردم، نخبگان و رسانه های جمعی همراه بود. کارشناسان امر نسبت به پیامدهای چنین سوءاستفاده هایی هشدار داده و خواستار اجرای دقیق اصل 15 قانون اساسی و خارج نشدن مدارس از حدود ده صفحه درس آزاد شدند. در همین حال برخی از معلمان قوم گرا در سقز اعلام کرده بودند که چهار ساعت از درس زبان فارسی را به تدریس ده صفحه درس آزاد به کمک کتاب وانه کردی اختصاص داده اند و برای این بخش 5 نمره مثبت در نظر گرفته اند که مشخصا مغایر با ضوابط و روح حاکم بر دروس آزاد کتاب های درسی می باشد. اصل 15 قانون اساسی تاکید دارد که تمام کتب درسی باید به زبان فارسی باشد.
بعد از گذشت چند ماه مسئولین امر با معلمان خاطی برخورد کردند. در ادامه کتاب «وانه کُردی» که با عدم استقبال دانش آموزان همراه شده بود جمع آوری شد. به طوری که امسال خبری از این اقدام خودسرانه، غیرقانونی و ضد امنیتی نخواهد بود. اقدام مرتجعانه و قبیله گرایانه ای از این دست به حس شهروندی و زندگی شهر آسیب های جدی وارد می کند.
گفتنی است مسئولین آموزش و پرورش سقز در تابستان 1393 کلاس های تابستانی برای دانش آموزان برگزار کرده بودند که در بین آنها «تدریس گویش کردی» هم وجود داشت. ولی این کلاسهای رایگان با استقبال سرد دانش آموزان سقزی مواجه شده و فقط 7 نفر در آن ثبت نام کردند که در نتیجه عدم استقبال از سوی خود آموزش و پرورش لغو گردید.
آموزش و پرورش قصد دارد در اجرای دقیق اصل پانزده به تدریس «ادبیات محلی» در سالهای آینده بپردازد که امری صحیح و مطابق قانون اساسی می باشد. به شرطی کهبه درستی و دقت اجرا گردد. اظهارات مدیرکل آموزش و پرورش سنندج نیز در همین راستا قابل ارزیابی است. «رشید قربانی» به تازگی اعلام کرده است که از سالهای آینده در ادبیات فارسی چند فصلی به آموزش و تدریس زبان [گویش] کردی اختصاص خواهد یافت و این مهم در مدارس استان اجرایی می شود. این تدبیری کلی از سوی وزارت آموزش و پرورش در راستای عمل به اصل 15 است. اصل 15 از اجازه آموزش «ادبیات زبان های محلی» در کنار «زبان فارسی» خبر می دهد. طبق این طرح از ادبیات گویش محلی داخل در درس زبان فارسی به صورت آزاد یادی خواهد شد. نظیر کتبا جغرافیای استان.
این قاعده مختص استان «کردستان» نبوده و در استان های دیگر همچون کرمانشاه و آذربایجان غربی «ادبیات گویش کُردی» داخل در درس زبان فارسی آموزش داده خواهد شد. همچنین ادبیات گویش آذری استان های اردبیل،آذربایجان شرقی و غربی را شامل می شود. توجه به خرد فرهنگ ها و گویش های بومی یکی از الزامات تقویت هویت ایرانی است. «ادبیات گویش های محلی» مملو از داستان ها و سروده هایی است که بخشی از ذخایر زبان های ایرانی به شمار می رود. شاهنامه هایی که به زبان آذربایجانی نوشته یا ترجمه شده اند، منظومه حیدربابا در گویش آذری، برزونامه و شاهنامه کردی در زبان هورامی و کلهری (شاخه ای از گویش کُردی کرمانشاهی) جمع شده اند و حفظ آنها شایسته و بایسته است.
