گوید داعش پس از 6 ماه از تصرف مناطق وسیعی از عراق، هر هفته میلیونها دلار از طریق عملیات های نفتی خود در این کشور به دست می آورد و بمباران تانکرها و تصفیه خانه های تحت کنترل داعش از سوی آمریکا فقط روند قاچاق نفت را کُند کرده اما نتوانسته آن را متوقف کند.
شبه نظامیان داعش کنترل چندین میدان نفتی را در دست دارند. آنها قادر بودند به سرعت این میادین نفتی را قابل استعمال نمایند و سپس آنرا به شبکه تجاری در شمال عراق متصل کنند؛ جایی که قاچاق به عنوان واقعیتی از زندگی در آنجا جریان داشته است. بیشتر این نفت از اوایل جولای تا اواخر اکتبر به اقلیم کردستان عراق رفته است. خلافت خود خوانده داعش نفت را با تخفیف زیاد به تجار کُرد فروخته است و در آنجا به تجار ایرانی و ترک فروخته شده است. داعش از این طریق توانسته است حقوق ها را پرداخت کند؛ ماهیانه پانصد دلار به جنگجویان و 1200 دلار به هر کدام از فرماندهان نظامی پرداخت می کند.
آمریکا رهبران کُرد عراق را تحت فشار قرار داده است تا راه قاچاق (نفت) را ببندند اما میزان موفقیت ناچیز بوده است. قاچاقچیان نفت می گویند نفت راه خود را برای رسیدن به ترکیه از طریق سوریه و از راه تغییر بازار باز کرده است. نفت ارزان اکنون در اردن بازار پیدا کرده است.
روز دوشنبه 17 نوامبر 2014 در یک نشست در سازمان ملل از کشورهای همسایه عراق و سوریه خواسته شد تا تانکرهای نفتی را که از مناطق تحت کنترل داعش خارج می شوند، توقیف کنند.
خلف سامی، قاچاقچی نفت و افسر سابق اطلاعاتی رژیم صدام حسین به گاردین گفته است: “ما هر تانکر حاوی 26 تا 28 تن نفت را به قیمت 4200 دلار می خریم و آن را در اردن 15000 دلار می فروشیم. هر قاچاقچی نفت در هفته هشت تانکر نفت را از عراق به اردن انتقال می دهد. وی که اکنون در امان، پایتخت اردن زندگی می کند افزود: قاچاقچیان برای رد شدن از هر کدام از ایست و بازرسیها 560 دلار به مقامات مرزی می دهند.”
مقامات سرویس اطلاعات عراق تأیید می کنند داعش از استان الانبار عراق که با اردن مرز مشترک دارد به عنوان شاهراه قاچاق نفت استفاده می کند. داعش بر سه میدان نفتی اجیل در شمال تکریت، قیاره و حمرین کنترل دارد.
یک مقام کُرد در کرکوک گفته است اخیراً 435 تن نفت خام از میدان نفتی اجیل در استان صلاح الدین به استان الانبار منتقل و از آنجا به امان وارد شده است.
عاصم جهاد، سخنگوی وزارت نفت عراق گفته است از قاچاق نفت به اردن اطلاع ندارد اما تأکید کرد که داعش هنوز تلاش می کند از طریق سوریه به ترکیه نفت صادر کند. وی افزود: “ما ترکیه را تحت فشار قرار داده ایم تا تجارت نفت داعش را متوقف کند چرا که این امر به تقویت داعش کمک می کند.”
پهبادهای شناسایی آمریکا در ماه ژوئن هنگام پرواز بر فراز شمال عراق کاروان بزرگی از تانکرهای نفت را رصد کردند که بدون برخورد با مانع وارد اقلیم کردستان می شدند. نیروهای پیشمرگ در آن زمان مشغول نبرد با داعش در یک جبهه جدید بودند. فرماندهان آمریکایی تصاویر ماهواره ای را در اختیار مقامات کُرد قرار دادند و آنها را تحت فشار قرار دادند تا به این کاروان ضربه وارد کنند. آمریکا هفت تانکر را نابود کرد، هواپیماهای عراقی هم ماه گذشته اهداف مشابهی را هدف قرار دادند.
دیوید کوهن، دستیار امور تروریزم و اطلاعات مالی خزانه داری آمریکا هفته گذشته هشدار داد: “واسطه ها، تجار و تصفیه کنندگان، شرکتهای حمل و نقل و هر کسی که دستی در معامله نفت داعش دارد باید بداند که ما به شدت به دنبال شناسایی آنها هستیم و ابزارهای لازم برای متوقف کردن آنها را در اختیار داریم.” وی تخمین زد داعش هنوز هر هفته میلیونها دلار از فروش نفت سرقت شده و قاچاق منابع انرژی درآمد کسب می کند. هر چند در مقابل درآمد قبلی آنها از این راه کاهش نشان می دهد اما این مبلغ هم قابل توجه است.
به گفته یک مقام عراقی کارمند شرکت نفت شمال، میدانهای نفتی قبل از به کنترل درآمدن آنها از سوی داعش حدود 400 تا 500 هزار بشکه نفت در روز تولید می کردند. به گفته این تاجر نفت در بالاترین میزان، روزانه 300 تن نفت خام به اقلیم کردستان منتقل شده و در آنجا با صدور به ترکیه و ایران ناپدید می شود.
پیگیری دقیق بین المللی این حجم از قاچاق نفت را محدود کرده است اما به گفته یک عضو پارلمان اقلیم کردستان کاملاً متوقف شده است.
محمد حاجی عمر گفت: “تجارت غیرقانونی نفت 50 درصد کاهش یافته است، چند نفر را که در خرید نفت از داعش دخیل بودند بازداشت کرده ایم. همین افراد بنزین و 250 خودروی پیک آپ برای داعش تأمین کرده اند.”
وی افزود: حتی شبه نظامیان شیعه که با افراطیها می جنگند از این تجارت از طریق گرفتن مالیات از تانکرهای نفت که از مناطق تحت کنترل آنها عبور می کنند، سود برده اند.
کریم حسن، یک عرب سنی 47 ساله که راننده تانکر بوده به عنوان یکی از فرماندهان داعش شناسایی شده است و سعود زرقاوی مسئول بخش عمده ای از این تجارت است. کریم حسن گفته است زرقاوی با رهبران قبیله ای سنی در منطقه موصل در قاچاق نفت معامله کرده است. این رهبران شبکه های موجود را به همراه تجار کُرد که نفت را به اقلیم کردستان انتقال می دادند دوباره فعال کرده اند. این فرد که در 13 سال گذشته نفت انتقال داده گفت از این که داعش به سرعت توانسته این میادین نفتی را دوباره فعال کند، گیج شده است، وقتی وی از فروشنده نفت در موصل سوال کرد به وی گفته شد که داعش دو مهندس نفت را از سوریه برای کنترل و راه اندازی دوباره چاهها به عراق آورده است.
این راننده تانکر نفت در ادامه گفت: “تجار کُرد با خرید نفت به نصف قیمت جهانی آن موافقت کردند و برای عبور هر تانکر از ایست و بازرسیها در کرکوک، مخمور، داقوق و دوزخرماتو 1500 دلار پرداخت می کردند.” وی که قبلاً برای هر تانکر نفت 120 تا 150 دلار می گرفت برای انتقال هر تانکر نفت برای افراد مرتبط با داعش 300 دلار به وی پرداخت شده است. این نفت که وارد اقلیم کردستان شده دوباره به تجار ایرانی و ترکیه ای فروخته شده است.
در حالی که اکثریت قریب به اتفاق نیروهای پیشمرگ درگیر جنگ با داعش در جبهه ای طولانی در شمال عراق هستند، برخی فرماندهان فاسد میان این نیروها، راه قاچاق نفت از قلمرو داعش را تسهیل کرده اند.
نهاد غفار که در هفت سال گذشته نفت انتقال داده است می گوید: محموله نفتی را از مناطق تحت کنترل داعش در حمرین بار زده، آنرا به قوش تپه منطقه ای در 30 کیلومتری جنوب اربیل جایی که به نظر می رسد بخش عمده ای از نفت قاچاق شده برای تصفیه استفاده می شود، انتقال داده است.
غفار گفت: “ما در ایست و بازرسیهای تحت کنترل کُردها توقف نمی کردیم زیرا قبلاً با تجار نفت و مسئولان ایست و بازرسیها هماهنگ انجام شده بود.”
مقامات دولت اقلیم کردستان ادعا می کنند که آنها چندین فرد را در مسئله انتقال نفت از مناطق تحت کنترل داعش دخالت دارند، بازداشت کرده و با مقامات آمریکا برای متوقف کردن تجارت نفت کار می کنند. احمد عسکری، عضو کمیته امنیت شورای استانی کرکوک گفت: آنهایی که نفت داعش را آورده اند براساس قانون ضدترور که مجازات مرگ را پیشبینی کرده محاکمه می شوند.
یک مقام امنیتی در جنوب کرکوک که نخواسته نامش فاش شود گفت: تا آنجا که وی اطلاع دارد مقامات مافوق وی اقدامی علیه کُردهایی که درگیر قاچاق نفت از داعش هستند انجام نمی دهند چرا که آنها نمی خواهند وجهه نیروی پیشمرگ تخریب شود.
غفار افزود: در یک ماه گذشته مسیری که وی از طریق آن نفت انتقال می داد به دلیل بمباران های آمریکا مسدود شده و کنترل بیشتری در ایست و بازرسی ها اعمال می شود.
بمباران تصفیه خانه های نفت در عراق و سوریه و مقابله با قاچاق نفت قیمت بنزین و سوخت را در موصل افزایش داده و چالش جدی را برای داعش در حکمرانی بر بزرگترین مرکز تحت کنترل خود بوجود می آورد.
یکی از ساکنان موصل می گوید: تانکرهای نفت و کامیونها در تمام جاده ها پارک شده و همه نوع گازوئیل سیاه، قرمز، سفید و نارنجی و با کیفیتی بسیار پایین فروش می رود.
وقتی درباره دستگیریها در شبکه قاچاق نفت از تاجر کُرد نفت سوال شد، پاسخ داد: “ماهی های کوچک معمولاً گرفتار می شوند اما ماهیهای بزرگ فرار می کنند.
منبع: روزنامه گاردین
ترجمه: اشرف بیننده،کردپرس
