ملی جمهوری آذربایجان در دو مرحله، این کشور وابسته به نفت را با امتحان دشواری روبرو کرد. روزهای دشوار رییس جمهوری آذربایجان که زمام امور این کشور را طی سالیان طولانی در اختیار داشته، تازه در آغاز راه است. »
بلومبرگ افزوده است : « منات، واحد پول ملی ج.آذربایجان ، بدترین پول سال گذشته شناخته شده است. الهام علی اف، وارد عرصه ای شده است که به آن ناآشناست. خانواده علی اف، بیش از 40 سال است که بر این جمهوری حکومت می کند، اما اکنون الهام علی اف در طول بیش از یک دهه حکومتش، با بزرگترین نارضایتی در جامعه مواجه شده است. قیل و قال و نارضایتی در جمهوری آذربایجان با کاهش قیمت نفت، مشکلات سلسله های نفتی از ریاض تا ابوظبی را به نمایش می گذارد. »
بلومبرگ افزوده است : « آلکس نایس، تحلیلگر سازمان «واحد اطلاعات اقتصادی» می گوید رییس جمهوری آذربایجان از تجربه مواجهه با چنین بحرانی برخوردار نیست. او به افزایش سطح زندگی و دستمزدها عادت داشته است. وابستگی جمهوری آرذبایجان به نفت، مشابه عربستان سعودی است. اما، منابع مستقل جمهوری آذربایجان بسیار اندک تر است.»
سازمان رتبه بندی «استاندار اند پورز» ( Standard&Poor’s ) اعلام کرده است که نرخ تورم در سال جاری در جمهوری آذربایجان به 15 درصد افزایش خواهد یافت. زیرا، قیمت مواد خوراکی و محصولات وارداتی به شدت افزایش یافته است.
بلومبرگ افزوده است : « رییس جمهوری آذربایجان برای کنترل اوضاع، از سیاست چماق و هویج استفاده می کند. در این کشور که برگزاری اعتراضات از حوادث نادر به شمار می رود و جریمه های سنگین برای برگزار کنندگان تجمعات بدون مجوز وضع شده است، نیروهای پلیس واکنش سریع علیه تظاهرکنندگان وارد عمل می شوند و نیروهای تندروی مذهبی و مخالفان لائیک، به سازماندهی این اعتراضات متهم می شوند. این ناآرامی ها در جمهوری آذربایجان، شدیدترین ناآرامی پس از تظاهرات هایی است که در سال 2005 درپی انتخابات پارلمانی این کشور صورت گرفت. در روز جمعه گذشته، هزاران نفر در مقابل دفتر حزب حاکم آذربایجان نوین در گنجه تظاهرات کردند که ویدئوی منتشر شده توسط شبکه میدان تی وی که مرکز آن در برلین مستقر است، نشان می دهد پلیس جمهوری آذربایجان چندین تن از این تظاهرکنندگان را دستگیر کرد. الهام علی اف، رییس جمهوری آذربایجان برای افزایش مستمری ها و دستمزدها ، بیش از 20 فرمان امضاء کرده است. سامیر شریف اف، وزیر دارایی جمهوری آذربایجان در روز 28 ژانویه اعلام کرد که در سال جاری دو میلیارد منات معادل یک میلیارد و دویست میلیون دلار برای پرداخت های جاری هزینه خواهد شد. اما، هیچ کدام این ها برای کاهش مشکلات فایده ای نخواهد داشت. رونق نفتی موجب شده بود که از سال 2003 تا 2012 میلادی ، سرانه درآمد از 900 دلار به هشت هزار دلار افزایش یابد. اما، در سال جاری تولید ناخالص داخلی جمهوری آذربایجان یک درصد کاهش خواهد یافت و موجب سقوط سرانه درآمد به چهارهزار و یکصد دلار خواهد شد. به نوشته فایننشال تایمز، مقامات جمهوری آذربایجان، یک ششم بانک ها را تعطیل کرده و با بانک جهانی و صندوق بین المللی پول برای دریافت چهار میلیارد دلار وام وارد مذاکره شده اند. اما، الهام علی اف می گوید جمهوری آذربایجان نیازی به تامین مالی از طرف وام دهندگان ندارد. »
قباد عباداوغلو، استاد رشته اقتصاد که از جمهوری آذربایجان به دانشگاه دوکه آمده است، می گوید: « باید پذیرفت که عصر نفتی جمهوری آذربایجان پایان یافته است. ما نمی توانیم ارزش منات را حفظ کنیم. زیرا، نتوانسته ایم در اقتصاد جمهوری آذربایجان تنوع ایجاد کنیم.»
گابریل استرنه، مدیر تحقیقات کلان جهانی در موسسه اقتصاد آکسفورد (Oxford Economics Ltd. ) می گوید : « کاهش ارزش پول جمهوری آذربایجان، فقط یک جهت این مساله است. نمی توان اعتراضات در جمهوری آذربایجان را بطور کل به این مساله مرتبط کرد. مساله اصلی، وخامت اوضاع مالی و ضعف مدیریت است که کاهش ارزش پول نیز صرفا نشانه ای از آن است.»
بلومبرگ افزوده است : « فساد مالی در جمهوری آذربایجان، بلایی است که الهام علی اف نیز بر آن تاکید دارد. در جدول فساد مالی که سازمان شفافیت بین المللی (Transparency International) تنظیم کرده است ، در میان 168 کشور جهان، جمهوری آذربایجان در رده 119 قرار گرفته است. رییس جمهوری آذربایجان تاکید کرده است که در رسیدگی به مساله فساد مالی هیچ کس در این کشور مصونیت نخواهد داشت. الدار محمودوف، وزیر امنیت ملی از مقام خود برکنار شده و مقامات عالیرتبه این وزارتخانه به فساد مالی متهم شده اند. »
کریسژانیس کروتینز، تحلیلگر موسسه Fitch Ratings آمریکا می گوید : « از نظر اقتصادی، جمهوری آذربایجان دارای ذخایری می باشد. علاوه بر ذخایر مالی چهار میلیارد و چهارصد میلیون دلاری دولت این کشور، براساس اطلاعات اول دسامبر 2015، صندوق نفت این کشور نیز 33 میلیارد و ششصد میلیون دلار اندوخته ارزی داشته است. این اندوخته ارزی ، پس از کاهش ارزش پول ملی جمهوری آذربایجان، مساوی با کل تولید ناخالص داخلی این کشور در سال 2015 بوده است. فعلا، ایجاد توازن در بودجه ، پس از کاهش ارزش پول ملی امکان پذیر شده است. دولت جمهوری آذربایجان برای حمایت از پول ملی، منابع کافی در اختیار دارد. »
بلومبرگ افزوده است : « دشوارترین مساله در جمهوری آذربایجان، حفظ نظام سیاسی است. اخیرا، پلیس این کشور در شهر سومقاییت ، اعتراضات را سرکوب کرد و اعتراضاتی نیز در باکو انجام شده است. توماس دوال ، از کارکنان برجسته بنیاد کارنگی گفته است که کار الهام علی اف در کنترل شهروندان ناراضی می تواند دشوارتر شود. »
بخش آذری رادیو آمریکا با انتشار این تحلیل بلومبرگ از اوضاع جمهوری باکو افزوده است :
« مرکز تحقیقاتی استراتفور نیز بر این باور است که نباید به درگیری های نظامی کوچک جاری در مرزهای جمهوری آذربایجان با ارمنستان بی توجه بود. در اواخر سال 2015، تیراندازی های متقابل میان شهرستان قزاق جمهوری آذربایجان و منطقه تاووش ارمنستان افزایش یافت. اوضاع در این منطقه از مرز دو کشور پیچیده است. دو طرف همدیگر را تهدید و بعضا نیز اراضی مرزی را تصرف می کنند. در ابتدای ماه ژانویه 2016 نیز حوادث مشابهی روی داده و سربازان جمهوری آذربایجان در شمال منطقه تاووش در مقابل سربازان ارمنستان مانور انجام داده اند. ارتش جمهوری آذربایجان اعلام کرده است که ارتفاعات استراتژیک «اودونداق» را از تصرف نیروهای ارمنستان خارج کرده است و اخباری که از منطقه دریافت می شود، این ادعا را تقریبا تایید می کند. اطلاعاتی مبنی بر تقویت موقعیت نیروهای جمهوری آذربایجان وجود دارد. این ارتفاعات از نظر کنترل بر منطقه اهمیت دارند. مهمتر از همه اینکه، کنترل این موقعیت مرتفع، اشراف بر جاده H26/M1 ارمنستان را ایجاد می کند. این موقعیت استراتژیک، می تواند در مناقشه جمهوری آذربایجان و ارمنستان تغییری هرچند کوچک ایجاد کند
