ستاره صبح : نماینده مجلس نماینده شهروندان ایرانی هستند نه نماینده یک قوم یا قبیله خاص و این امر نوعی ابتذال در سیاست است.
تاسیس فراکسیون های قومی واکنش زیادی از سوی فعالین سیاسی و فرهنگی در پی داشت، که با مسکوت ماندن مسئله همراه شد و به مدت یک ماه مجلس پرونده تاسیس این فراکسیون را از دور خارج کرد، این افراد معتقدند، که با تاسیس این فراکسیون ها بیم آن می‌رود که اختلالی در وحدت ملی صورت گیرد و سیاست، عرصه سهم خواهی های قومی شود، در این باره گفت‌وگویی با دکتر نعمت احمدی استاد دانشگاه و حقوقدان انجام داده ایم که در پی می‌خوانید، وی در این گفت‌وگو تاسیس فراکسیون های قومی را مخل وحدت ملی می‌داند:
– آقای دکتر علت وجودی فراکسیون چیست آیا تاسیس فراکسیون های قومی جایگاه حقوقی دارد که گروهی در پی تشکیل آن‌اند؟
فراکسیون نه در آییین های نامه داخلی مجلس و نه در قوانین دیگر نیامده است،فراکسیون اصولا یک مجموعه از افرادی که دارای یک گرایش خاصی هستند یا وابسته به یک سازمان و مجموعه خاصی هستند و کارویژه علمی، اجتماعی و اقتصادی خاصی هستند تشکیل می‌شوند، نظیر فراکسیون اقتصاددانان، فراکسیون زنان . در آیین نامه داخلی مجلس کمیسون ها وجود دارد و کمیسیون ها هستند که مجلس را اداره می‌کنند و شیوه اداره مجلس و بررسی طرح‌ها، لوایح در کمیسیون ها تعیین می‌شوند و امور عالی مملکت، چون برنامه های توسعه در کمیسیون ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
فراکسیون ها جایگاه قانونی ندارندو منع قانونی هم ندارند، جایگاهش هم فقط در تصویب طرح ها، لوایح، تذکرات و تصمیمات است، مثلا اگر افرادی در یک فراکسیونی جمع شوند، و بخواهند یک سوالی از یک وزیر بپرسند ویا وزیری را استیضاح کنند، چونکه این فراکسیون درواقع هم فکر هستند، به سهولت و آسانی می‌توانند. اگر یک نگاه قومیتی به قضایا داشته باشیم، مرکزیت ایران با این تقسیم بندی می شکند، و خطرناک است. چون تقسیم بندی ایران به بلوک های قومی منافی وحدت ملی است. تاسیس فراکسیون ترک نشین ها، ضد وحدت ملی است. این فراکسیون ها به طور حتم مورد استفاده بیگانگانی که می‌خواهند از مسئله اقوام و شکاف های اجتماعی برای پیش برد اهداف خود و نیز امتیاز گیری از نظام حاکم استفاده کنند، قرار می‌گیرند.والا کسی از حرمت و تاثیر گذاری آذربایجان غافل نیست، آذربایجان سر ایران و در این صد سال اخیر بیشترین تاثیر را در حفظ تمایت ارضی و اقتصادی داشته است. جالب اینکه در بدنه سیاست دولت آذربایجانی ها بیشترین جایگاه را داشته و دارند.لذا اینکه بیاییم با این دید یک فراکسیون ترک زبانی درست کنیم و فضا را برای تشکیل فراکسیون های دیگر قومی باز کنیم و مورد استفاده ابزاری قراری بگیرید، با شان نمایندگی که در آن، برابر اصل 84قانون اساسی که وظیفه نمایندگی را مسئولیتی ملی اعلام می‌کند مغایرت دارد. یک نماینده مجلس نماینده تمام کشور و حافظ مصالح و منافع ملی است، فرقی نمی‌کند که نماینده زرند کرمان،یا تبریز یا تهران باشد. یک نماینده، نماینده 80میلیون جمعیت است فارغ از اینکه از کدام شهر و کدام بخش انتخاب شده است و یا متعلق به کدام قومی و طایفه و قبیله است.
– تقسیم ملت، به بلوک های قومی که در مجلس با این تشکیل فراکسیون های قوم کلید خورده است،اشاره کردید،خواستم ببینم برخی از گروه‌های اجتماعی کم جمعیت اند و نماینده کمی دارند برخی زیادند و نماینده بیشتری دارند. به نظر شما این خود نوعی تبعیض و نابرابری حقوقی بین اقوام نیست؟
این تقسیم بندی درست نیست، ما نباید بخشی از مجلس خودش را مقید و محصور قومی کنیم، و نه بر مبنای منافع ملی بلکه بر مبنای قومیت رای دهیم یا جبهه گیری کنیم، این برخلاق قانون اساسی است و تقسیم مجلس به گروه‌های قومی و فراکسیون های قومی موضوعیت مجلس و علت وجودی آن را زیر سوال می‌برد چون مجلس یک مکان ملی و تجلی اراده ملی است.از سوی دیگر این نوع تقسیم بندی منافی حقوق شهروندی است چون در مبحث شهروندی فرد بر اساس تابعیت خود حامل ارزش است ولی اگر مجلس به بلوک های قومی تقسیم شود فرد بر اساس بودن در فلان گروه قومی ارزش می‌یابد و این مخل حقوق شهروندی است
– گفتید که فراکسیون ها گروهی هم فکرهستند که جمع می‌شوند و در تصیمیم گیری ها و جبهه گیری ها نقش ایفا می‌کنند،آیا تشکیل فراکسیون های قومی،به تضعیف احزاب منجر نمی‌شود یعنی اولویت های قومی بر الزامات و تصمیم گیری های حزبی چیره شود ؟
موانع تشکیل حزب، زیاد است، اصولا مردم ایران حزب گریزاند، شما در اول انقلاب حزب جمهوری اسلامی با همه ابعاد درست کردید و یک الزاماتی را هم برای ورود به آن گذاشتید ولی امام آن را منحل کردند، نوعی حزب گریزی داریم، که باید فرهنگ تحزب را پیاده کنیم و تا آن زمان که حزب را به معنی واقعی کلمه پیاده نکنیم، این مشکلات هم رخ می‌دهد. هزینه هایی که صرف تشکیل فراکسیون های غیر واجب و مضر می‌شود، کاش که صرف تشکیل احزاب با بنیه می‌شد که بتواند منافع ملی را در پیش بگیرد و به امور عالی مملکت برسد.این امر نتیجه این وضعیت است که احزاب فراگیر در کشور وجود ندارد،احزاب فراگیر باید از طریق چانه زنی با حاکمیت حقوق مردم را استیفا کنند وقتی که احزاب شکل نمی‌گیرند، آن وقت ابزارهایی که مخل وحدت ملی هستند مثل همین فراکسیون ها به میدان می‌آیند و به جای احزاب به نقش آفرینی می‌پردازند
-چرا برخی نمایندگان مجلس اصرار به تشکیل این فراکسیون ها دارند؟
برخی از این دلایل بر می‌گردد به عوام گرایی، افرادی می‌خواهند که با استفاده از احساسات قومیت گرایی و بدون طی مراحل سیاسی و با سهولت کامل وارد مجلس یا جاهای دیگرشوند، در زمان گذشته هم بود در زمان شاه هم شوروی در ایران بسیار هزینه می‌کرد تا بتواند از نخبگان سیاسی در راستای منافع خود بهره ببرد.ولی من در کل از فراکسیون های قومی احساس خطر می‌کنم، چون مورد سواستفاده قرار خواهند گرفت.
– رهبری در ابلاغیه سیاست های کلی انتخاباتی در اصل 5گفتند که نمایندگان نباید از احساسات قومیت گرایانه برای کسب رای استفاده کنند و امنیت ملی را به خطر بیاندازند و در چند جا در این ابلاغیه تاکید کردند که نمایندگان نباید شکاف های قومی را زیاد کنند و شرایطی را برای برخورد میان اقوام فراهم کنند، به نظر شما تاسیس این فراکسیون می‌تواند موافق با رهنمود رهبری باشد؟
نه! تاسیس فراکسیون های قومی ضد سخنان رهبری است، همانطور که عده ای به طور تلویحی با شرایط رهبری درمورد احراز صلاحیت ها و امور دیگر مخالفت کردند، اینان هم با منویات رهبری درمورد حفظ وحدت ملی و فرهنگی مخالفت می‌کنند.رهبری با رهنمودهای خود به این اصل پرداخت و چهارچوب انتخابات را مشخص کرد که دولت و مجلس بیایند و قانون انتخابات را تدوین کنند ولی الان تعداد محدودی از نمایندگان مجلس این فراکسیون ها را می‌خواهند درست کنند.لازم است که یک بار دیگر این نماینده ها ابلاغیه سیاست های کلی انتخابات را بخوانند.این دغدغه ای که امثال من دارند رهبری هم دارند.اگر این افراد این ابلاغیه کلی انتخاباتی رهبری را می‌خواندند و متوجه دغدغه های رهبری در مسئله حفظ تمایمت ارضی و سرزمینی ایران بودند این فراکسیون را تشکیل نمی‌دادند.
– فرمویدید آذربایجان همیشه مهد دولت خواهی و ملت خواهی بوده است،چطور شده است که عده ای از نمایندگان منطقه آذربایجان روی شکاف ها و تفاوت های اجتماعی اینقدر تاکید می‌کنند؟
متاسفانه در آذربایجان بعضا نمایندگانی وارد مجلس شدند که نگاه ویژه ای دارند، مثلا آقای قاضی پور می‌گوید زنان وارد مجلس نشوند و به سایر گروه‌های فرهنگی، و زبان ملی توهین هم می‌کند، که این برخلاف حرکتی است که ستارخان قهرمان ملی ایران در پیش گرفته بود. ستار خان جانش را به خاطر ملت ایران داد .متاسفانه نوع انتخاب یا اصولا انتخابات یا سایر محدودیت ها باعث شده است برخی از نمایندگانی که وارد مجلس می‌شوند، عصاره آن منطقه نباشند.تفاوت است بین ستار خان و این نماینده ای که می‌خواهد فراکسیون قومی درست کند یا به زنان فحش می‌دهد. آمده است که وقتی نیروی های جور محمد علی شاهی به تبریز حمله کردند و عرصه تنگ شده بود، گروهی از ستار خان خواستند که بیرق روس را در جلوی منزل‌ش نصب کند، پاسخ ستار خان این است:من می‌خواهم هفت دولت زیر بیرق ایران باشد من زیر بیرق بیگانه نمی‌روم.این فرهنگ آذربایجان است و این نوع رفتار، رفتاریک انسان آذربایجانی است.
– تاسیس فراکسیون های قومی چه تبعاتی دارد؟
بی شک تاسیس فراکسیون های قومی، قومی-قبیله ای کردن عرصه سیاست و قاجاریزه کردن عرصه سیاست است امیدوارم که این فراکسیون تشکیل نشود چون عواقب فاجعه باری دارد.امیدوارم که ایران پایدار بماند.این فراکسیون ها منجر به بلوک بندی های قومی می‌شود، نماینده مجلس نماینده شهروندان ایرانی هستند نه نماینده یک قوم یا قبیله خاص و این امر نوعی ابتذال در سیاست است و عرصه سیاست را تنزل می‌دهد .
من به عنوان یک حقوقدان می‌پرسم که آیا دغدغه های مردم منطقه تشکیل یک فراکسیون های قومیتی است یا فی الواقع،نیاز آن منطقه معیشت، اشتغال و مسائلی این چنینی است. عرض کردم عده ای می‌خواهند که به جای کوشش و تلاش برای بهبود وضع منطقه خود و درنتیجه رای گرفتن و کارکردهای مثبت خود در آن منطقه به قوم گرایی روی می‌آوردند و قوم گرایی هم در کشور ما هزینه ای ندارد، در حالی که در کشورها نفرت پراکنی قومی و تاکید بر روی شکاف های اجتماعی و تحریک مردم به انجام این کارها جرم است، اما در کشور ما قوم گرایی و نفرت پراکنی قومی جرمی ندارد.تاسیس یک فراکسیون قومی به جز اینکه شکاف های قومی را زیاد کند و مردم را علیه همدیگر بسیج کند، فایده دیگری ندارد.
گروه سیاسی-صادق قیصری sadegh.gheisarii@gmail.com
