امید جوان؛ رضا کدخدازاده/ در پی انتشار گزارشی انتقادی از درج پرسش از قومیت افراد متقاضی استخدام توسط شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه در شهر شوش استان خوزستان، در روزنامه‌ی «شرق»، شرکت مزبور جوابیه‌ای منتشر کرد که به نظر می‌رسد به جای پاسخگویی به افکار عمومی، اتهام زدن به رسانه‌هایی که به درستی به این موضوعات حساس هستند را در دستور کار خود قرار داده است. به دلیل اهمیت این موضوع، در این یادداشت توضیحاتی ارائه می‌شود، به این امید که هر فرد، شرکت یا نهادی که خواست چنین بندی را در فرم استخدام یا هر چیزی مشابه آن، مد نظر قرار دهد، از انجام این کار پرهیز کند.
در جوابیه‌ای که شرکت مزبور منتشر کرده، آمده است: «از رسانه‌های فهیم این سرزمین انتظار می‌رود که الزامات رفتاری این شرکت را درک کرده و با جنجال و قضاوت ناعادلانه، علیه خانواده شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه شایعه‌سازی نکنند.»
منظور روابط عمومی این شرکت اهوازی از وارد کردن اتهام جنجال و قضاوت و شایعه‌سازی به رسانه‌های فهیم این سرزمین پرسش‌ها و نقدهایی است که به تصمیم غیرقابل توجیه مسئولان آن شده است. در حالیکه بهتر بود یا پاسخ سوالات و نقدها داده می‌شد، یا با یک عذرخواهی ساده وهن وجود تبعیض قومی که در فرم استخدام وجود داشت، زدوده می‌شد.
این شرکت در جوابیه‌اش تنها به این نکته بسنده کرده که: «1- شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه، مانند بسیاری از شرکت‌های خصوصی، بکارگیری نیروهای کارآمد، تحصیل کرده و مناسب را یک هدف راهبردی می‌داند و تلاش هیات مدیره این شرکت براین اصل استوار است.
2- درج بخش تعیین قومیت‌ها در فرم استخدامی این شرکت برای تسهیل استخدام شهروندان بومی یعنی هفت تپه، شوش و روستاهای اطراف آن بوده است. چرا که استخدام افراد از این حوزه می‌تواند ما را در پیشبرد اهداف تعیین شده بیش از پیش کمک کند.»
اولاً؛ مگر رسانه‌ای یا فردی گفته نیروهای کارآمد و تحصیل‌کرده را استخدام نکنید که شما به این موضوع اشاره کرده‌اید؟! نکند خدایی‌ناکرده کارآمدی افراد را بر اساس قومیت‌شان رتبه‌بندی کرده‌اید؟! آخر استخدام افراد شایسته چه ارتباطی به قومیت آنها دارد؟!
ثانیاً؛ به ما هم توضیح بدهید که به چه علمی دست پیدا کرده‌اید که بر اساس قومیت افراد، به بومی یا غیربومی بودن آنها می‌توانید پی ببرید؟! اینکه بومی‌گزینی در کشوری با مختصات ایران، در کل کار درستی هست یا نه، خود بحث مفصلی می‌طلبد که در جای خود به آن پرداخته خواهد شد. اما عجالتاً باید در همین حد خدمت روابط عمومی محترم این شرکت عرض شود که در هیچ یک از روش‌های بومی‌گزینی در ایران، قومیت افراد بررسی نمی‌شود. معمول‌ترین روش، این است که در فرم اولیه اعلام می‌شود که فلان رده‌ی شغلی را فقط افراد بومی فلان منطقه می‌توانند احراز کنند. سپس در توضیحات، شرایط بومی بودن ذکر می‌شود که معمولاً اینگونه احراز می‌شود: 1-محل تولد فرد در آن منطقه باشد. 2- همسر فرد اهل آنجا باشد. 3- فرد چند سال (معمولاً حداقل سه سال) را در آن منطقه سکونت داشته باشد. و راهکارهایی مانند اینها. اما اینکه گفته شود با پرسش از قومیت فرد، بومی بودن او را می‌خواهند احراز کنند، توجیه که چه عرض کنیم، عذر بدتر از گناه است.
ای کاش روابط عمومی این شرکت محترم به جای این توضیحات بی‌ارتباط به انتقادها و متهم کردن رسانه‌ها به جنجال و قضاوت ناعادلانه، فرآیندی که این شرکت می‌تواند بر اساس قومیت افراد، متوجه بومی و غیربومی بودن آنها شود را توضیح می‌داد تا ما نیز یاد می‌گرفتیم!
ما نه فرضاً که قطعاً بنا را بر این می‌گذاریم که قومیت افراد به هیچ وجه در گزینش نهایی شرکت مزبور لحاظ نمی‌شود. اما فرض کنید که یک شهروند عرب عزیز اهوازی با دوست لُر خود این فرم را پر کنند و در آخر مثلاً بر اساس اینکه هموطن عزیز لُرمان صرفاً به خاطر یک توانایی خاص (فی‌المثل آشنایی بیشتر با زبان انگلیسی) که مورد نظر شرکت بوده، استخدام شود. قطعاً توسط این شرکت بیانیه‌ای صادر نخواهد شد که علل استخدام و عدم استخدام افراد در آن ذکر شود. در نتیجه، افراد در این مواقع که از عدم استخدام سرخورده هم شده‌اند، فقط ظواهر را می‌بینند. اگر خدایی ناکرده آن هموطن عزیز عرب‌مان احساس کند که به خاطر عرب بودنش استخدام نشده و دوستش به خاطر لُر بودن استخدام شده، کسی هست که پاسخگوی او باشد؟! چون او صرفاً به چیزهایی که ظاهر امر نشان می‌دهد می‌نگرد و شوربختانه پرسش از قومیت در فرم استخدام، به احتمال زیاد اولین چیزی خواهد بود که به ذهن فرد خطور می‌کند.
آیا این شرکت محترم می‌داند که «احساس بی‌عدالتی» همان قدر یک فرد را دچار سرخوردگی می‌کند که وجود «بی‌عدالتی»؟! وظیفه‌ی دلسوزان کشور این است که اگر هم کسی در گوشه‌ای از این سرزمین «احساس بی‌عدالتی»ای می‌کند که صرفاً زائیده‌ی ذهن اوست و واقعیت ندارد، این احساس ناخوشایند از روح و جان او پاک شود. اما اقداماتی از این دست که سبب به وجود آمدن احساس تبعیض قومیتی می‌شود را چه کسی می‌خواهد پاسخ دهد؟!
آیا کسی هست که فی‌المثل به آن هموطن عزیز عرب بگوید: «تو به خاطر عرب بودنت نبوده که استخدام نشدی، دوست لُرت فلان توانایی خاص را داشته که تو نداشتی و فقط به همین خاطر او را برگزیدند. اصلاً حتی رئیس شرکت، خودش هم عرب است و اگر می‌خواست تبعیض قومی کند باید تو را استخدام می‌کرد!»
اما شوربختانه در اینگونه مواقع، افراد سرخوردگی حاصل از عدم استخدام را در دل و جان خود فرو می‌نهند و این سرخوردگی مشخص نیست منتج به چه بحران‌های فردی و اجتماعیِ تلخی خواهد شد. اگر خدایی ناکرده حاصل سرخوردگی از عدم استخدام آن هموطن عرب، رنگ باختن رفاقت با دوست لُرش شد، روابط عمومی این شرکت جوابیه‌ای برای آن دارد؟! آیا مسئولان محترم این شرکت، پاسخگوی آسیب‌های اجتماعی‌ای همچون واگرایی احتمالی اقوام این استان در آینده خواهند بود؟! واگرایی‌ای که حاصل بذری است که با همین تصمیمات فکر نشده و اقدامات ناپسند کاشته می‌شود و خدایی‌ناکرده در آینده توسط بدخواهان این سرزمین، آبیاری می‌شود!
البته تمام اقوامی که در فرم استخدام این شرکت اعلام شده، امتحان خود را به خوبی در بزنگاه‌های تاریخ این سرزمین در وحدت و همدلی با یکدیگر و جانفشانی برای ایران عزیز نشان داده‌اند. نمونه اش همین زلزله‌ی اخیر کرمانشاه. اما این دلیل نمی‌شود که رسانه‌های فهیم این سرزمین، در برابر کسانی که با عمل‌شان خواسته یا ناخواسته ممکن است بر این وحدت و همدلی بی‌نظیر ملت ایران خدشه وارد آورَند، سکوت کنند. چه آنهایی که سبب «بی‌عدالتی» واقعی می‌شوند و چه آنهایی که «احساس بی‌عدالتی» را به وجود می‌آورند!
امیدواریم این سطور که صرفاً خواسته به گوشه‌ای از آسیب فردی و اجتماعیِ «پرسش از قومیت افراد» در موضوعاتی مانند فرم استخدام اشاره کند، توسط روابط عمومی این شرکت محترم، مصداق شایعه‌سازی نباشد! حتماً هم لازم نیست جوابیه‌ای صادر شود. خاصه جوابیه‌ای که به جای پاسخ دادن به ابهامات، فرافکنی در دستور کار این عزیزان قرار گیرد! هیچ جوابیه‌ای بهتر از این نیست که اعلام شود بند «پرسش از قومیت افراد» از فرم استخدام این شرکت حذف خواهد شد.
همچنین خیلی خوب می‌شود که این شرکت محترم، علاوه بر اصلاح فرم، بابت تصمیم اشتباهش از مردم فهیم و عزیز استان خوزستان و در واقع از کل آحاد ملت ایران، عذرخواهی ظریفی را نیز چاشنی کارش کند! باور کنید هیچ فرد، نهاد و شرکتی تاکنون بابت عذرخواهی ورشکست نشده است!
