کتابِ “قراباغِ کوهستانی. آنگونه که روی داده است…” توسط دو تن از پژوهشگران ارمنستان، آلکساندر ماناسیان و آلن غوندیان، در سال ۱۳۹۰ (۲۰۱۱ میلادی) نوشته شده و در ارمنستان به چاپ رسیده است.
این کتاب توسط سرکیس مگردیچیان به فارسی ترجمه و در سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷ میلادی) بوسیلۀ انتشارات روایت نو در تهران به چاپ رسیده است.
نویسندگان کتاب پس از نظری اجمالی به تاریخ قره باغ، به تفصیل به مناقشه قره باغ پرداخته و آن را از نقطه نظر تاریخی و حقوق بین المللی مورد بررسی قرار می دهند.
پروفسور آلکساندر ماناسیان، یکی از نویسندگان کتاب، در ابتدای کتاب “به خوانندۀ ایرانی” می نویسد.
“جمهوریِ اسلامیِ ایران کشوری است در منطقه که سیاستِ متوازن و سازنده اتخاذ کرده است. این سیاست در نگرش هایِ مربوط به حل و فصلِ مناقشۀ قراباغ که در همسایگی بلافصل او در حدودِ یک قرنِ پیش شعله ور شده و در سالِ 1988 میلادی باز مشتعل گشته است، دیده می شود.
امیدواریم که این کتاب که بر مبنایِ اسناد نوشته شده و شناسائیِ همگانی به دست آورده است، نه تنها مورد علاقۀ متخصصان، بلکه تمامیِ آنهائی که علاقه مند به روند هایِ منطقه بوده و در بارۀ مسئلۀ قره باغ خواهان دانستن حقیقت هستند، شود”.
