«چه خوشبخت است کسی که،گفت من ترکم هستم» این شعار معروف مصطفی کمال آتاترک از کجا آمده است و چرا شهرت یافته؟!
آتاترک در دهه بیست میلادی عزم خود را برای ملت سازی جدید در ترکیه بر مبنای ملیت ترک جزم کرد. پیش از آن مردم آناتولی خود را بر پایه مسلمان بودن و یا در نهایت تابعیت خاندان عثمانی شناسایی می‌کردند. اما جنبش ترکان جوان و سپس حاکمیت کوتاه کمیته اتحاد و ترقی، این ایده رابه نخبگان و رهبران جدید جذاب کرده بود که باید دولت نوین جمهوری را با یک ملت سازی جدید توام کنند. ولی واقعیت موجود اجتماعی در عثمانی و سرزمین آناتولی با آرمان رهبران سیاسی اندکی تفاوت داشت. در آن دوره هنوز به تبعیت از عثمانی صفت تُرک مذموم و ناپسند بود و استنباط مردم روستایی و یا بی دانشی از این کلمه رواج داشت (مراجعه کنید به این مقاله).
هنگامی که آتاترک شروع به ملت سازی کرد، شهر به شهر می گشت و اصرار داشت مردم سرزمین آناتولی را با صفت «ترک های عزیز» و یا هر جمله محبت آمیزی که کلمه تُرک در آن وجود داشت، مورد خطاب قرار دهد. در حقیقت آتاترک سعی داشت به مردم بفهماند که «از این پس» نام و هویت جدیدی خواهند داشت. البته این تلاش ها با مقاومت پراکنده مردمی هم همراه بود. برای مثال هنگامی که او در سخنرانی آدانا (1926) برای اولین بار مردم را با جمله «سِوگیلی تورکلر» خطاب قرار داد، مردم حاضر در میدان اعتراض‌کردند. آنها جواب دادند تُرک خودت هستی ما شهری هستیم نه روستایی.
پس از آن فکر بهتری به ذهن آتاترک رسید. او اول می‌بایست اعتبار کلمه تُرک را کمی افزایش می داد. بنابراین هر جا می رسید می گف: « نه موتلو تورکوم دئینه» ! مصطفی کمال در با این جمله یک جایزه به کسانی می‌داد که هویت جدید را می‌پذیرفتند و مردم زودباور و عوام را با «آفرین» خود تشویق می‌کرد. انتخاب نام «آتاترک» نیز تلویحا اشاره به همین دارد، گویی مصطفی کمال به عوام یادآوری می‌کرد که اگر تُرک بودن چیزی بدی بود، یک قهرمان جنگی و رهبر سیاسی چنین نامی برای خود انتخاب نمی‌کرد.
برخلاف تصور امروزی، این جمله برای یادآوری غرور ملی یا عصبیت قومی نبود، این جمله تکرار و باز تکرار می شد تا مردم بدانند که هویت جدیدی به نام تُرک دارند و در حقیقت جنبه آموزشی داشت. ملت برساخته آتاترک بر مبنای تُرک بودن شکل گرفت و کوشش برای القای تُرک بودن در قوانین و شئون سیاسی- اجتماعی ترکیه معاصر بیش از آنکه دلالت بر ملی‌گرایی داشته باشد بر آموزش ملی دلالت دارد. گویی تُرک بودن در ابتدا امری غیربدیهی است که نیاز بر تکرار دارد یا ملکه ذهن کسانی شود که یا اصالتا تُرک نیستند و یا تا صدسال پیش خود را با هویت مذهبی با خاندان عثمانی شناسایی می کردند.
البته ملت سازی کمالیست‌ها همیشه هم بدون زحمت و خشونت نبود. تصویر معروفی وجود دارد از کودکان کُرد در یک روستای شرق ترکیه. کودکان روستا در پای تخته سیاه نشسته اند و نظامی ترکیه در حال اسلحه به کمر دارند به کودکان «یاد می دهند» تا روی تخته سیاه بنویسند: « خوشا آن‌کس که می‌گوید که ترکم».
یکی از تغییرات به وجود آمده در دوره اردوغان، حذف و کمرنگ شدن این شعار بود. اردوغان با تیزبینی تشخیص داد که این شعار ممکن است امروز،شائبه هایی درباره برساخته بودن ملیت تُرک به وجود آورد در حالی از نظر وی ترکیه از عصر ملت سازی عبور کرده بود.
