ماجرای کشف شبکه کمونیستی تجزیه طلب در تبریز در سال 1338

۳۱ خرداد, ۱۳۹۹
ماجرای کشف شبکه کمونیستی تجزیه طلب در تبریز در سال 1338

در سال 1338 عده ای از عناصر تجزیه طلب وابسته به حزب توده که علیه تمامیت ارضی کشور در تبریز فعالیت می کردند توسط نیروهای امنیتی شناسایی و در سال 1339 پس از بازجویی، بازپرسی و محاکمه عده ای از آنها اعدام و عده ای دیگر به زندان محکوم شدند.

به گزارش سایت خری- تحلیلی آذریها ، بر اساس اطلاعات باقی مانده از نشریات وقت به ویژه روزنامه های «طلوع» و «اتحاد ملی» این افراد که پنج تن از آنها در تبریز اعدام شدند، با استفاده از امکانات مخابراتی که توسط بیگانگان و احتمالا شوروی در اختیار آنها گذاشته شده بود، سازمانی را ترتیب داده و اولا اخبار محلی را فورا به رادیو پکن، رادیو بغداد و رادیو مسکو ارسال می‌کردند و دوما اوراق مضرّه را از کشورهای کمونیستی به ویژه آلمان شرقی وارد کشور کرده و به تبلیغ  حزب توده، قاضی محمد و فرقه دموکرات می پرداختند.

پس از دستگیری اولیه از این افراد بلافاصله از رادیو پکن  و رادیو به اصطلاح ملی اخباری را در خصوص دستگیری آنها پخش کرد که با توجه به امکانات ارتباطی آن دوره سرعت انتقال اخبار بی نظیر بود و ماموران انتظامی را بیشتر از گذشته به کشف امکانات فنی سوق داد.

 نام افراد اعدام شده این گروه بر اساس مندرجات نشریات وقت عبارت بود از: جواد فروغی الیاس، و ایوب کلانتری و سه تن دیگر. افرادی دیگر مانند حسن زهتاب سراب، حمید کریمی، اسماعیل شیخی متین، خسرو جنهبان معروف به علی آذری در این گروه عضویت داشتند. بر اساس اطلاعات و تحقیقات موجود از طرف سایت آذریها، این افراد به مشاغل کارگری مانند بنایی، کفاشی، شاگردی در بازار، نانوایی، تخته بری و خیاطی اشتغال داشته، اغلب متولد تبریز و ساکن آن بوده و فاقد تحصیلات بالا بودند.

این افراد با تقسیم کار ، وظیفه توزیع محتواهای مضرّ و ضدملی و حتی انتشار محتوای خود را از طریق چاپخانه دستی و ماشین پلی کپی، بر عهده داشتند.

بر اساس گزارش روزنامه اتحاد ملی در مورخه 27 اردیبهشت 1339 تعداد زیادی کلیشه و گراور خسرو روزبه، قاضی محمد،سران فرقه دموکرات و رهبر یکی از کشورهای همسایه از خانه تیمی آنها کشف شده بود. همچنین اوراقی از این عناصر به دست آمده بود که در آن از ملت ایران به عنوان ملت های ایران یاد شده بود.

یکی از نکات جالت در خصوص این افراد گزارشی است که در مطبوعات وقت به آن تاکید شده و آن، تظاهر متجاسرین کمونیست و تجزیه طلب، به مذهب و شرکت در آیین های دینی است. بر اساس گزارش روزنامه اتحاد ملی آمده است:

« دستور حزبی سال 37 و 38 به این افراد شامل دو موضوع بود: یکی اینکه خبرهای رادیو عراق،پکن، مسکو و رادیو ملی را بگیرند و در جلسات حزبی درباره آن بحث و تفسیر نمایند و دیگر اینکه به شدت تظاهر به مذهب نمایند و در جلسات روضه خوانی، قرائت قرآن، و تظاهرات مذهبی و عزاداری ها شرکت جویند تا مامورین انتظامی اندک سوءظنی نبرند».

روزنامه طلوع در گزارش مورخه 20 اردیبهشت 1338 در خصوص این ماجرا چنین می نویسد:

«هفته گذشته تیمسار کیهان خدیو، دادستان ارتش اعلامیه ای در اختیار مطبوعات گذاشت که به موجب آن چند تن از کسانیکه مدتی تحت تعقیب قانونی بودند به موجب احکام صادره قانونی بعضی از آنها معدوم و برخی هم محکوم به زندان با کار شدند. تقصیر معدومین و محکومین خیانت بود. خیانت به میهن و ملت ایران و به منافع و مصالح مملکت در ایران و به موجب قوانین جاری کشور همین احکامی بوده است که در باره عناصر مزبور صادره گردیده است».

روزنامه لوموند فرانسه در گزارش خود از دستگیری این گروه کمونیستی چنین گزارش داد:

« پنج نفر از چریک های افراطی تیرباران شدند

تهران، خبرگزاری فرانسه: از ستاد ارتش اطلاع می دهند چهارشنبه گذشته پنج نفر از اعضای حزب توده متمایل به کمونیسم در تبریز تیرباران شدند. اینها از اعضای مهم یک شبکه کمونیستی بودند که تقریبا سه ماه قبل در تبریز کشف شده بودند. هفده عضو دیگر این شبکه نیز پس از این که از طرف پلیس جلب شدند به زندان هایی از ده سال به بالا تا حبس ابد محکوم شدند. یک دوشیزه جوان نیز بین این دسته اخیر وجود دارد. این خبر که چند سال پیش از حرکت شاه به طرف اروپا پخش شد تاثیرات عمیقی در تهران داشت. برای اولین بار است که چنین شبکه ای در ایران کشف شده است و نیز برای اولین بار است که از یکسال به این طرف یک توده توده ای عضو کمیته مرکزی که از چند سال پیش توقیف شده بود تیرباران شده است. این اعدام ها در واقع یک اخطار شدید در مورد آن هایی که بخواهند نظم را در کشور مختل نمایند می باشد»- شش می 1960

بر اساس اطلاعات موجود، اعضای دستگیر شده این گروه کمونیستی در تبریز، 39  نفر بود که پنج تن آنها به اعدام و 25 تن آنها به زندان هایی بین سه تا 10 سال محکوم شدند که برخی از آن ها توام با کار اجباری بود. بنابراین گزارش لوموند در خصوص میزان مجازات حبس دقیق نیست. در خصوص نام پنج تن اعدامی نام سه تن از آنها در گزارش های خبری منتشر و نام دو تن دیگر امروز برای ما مشخص نیست.