ایران در پنج روایت، کتاب علمی یا جزوه سیاسی

۵ دی, ۱۴۰۲
ایران در پنج روایت، کتاب علمی یا جزوه سیاسی

بیش از یکماه از انتشار نقد ما بر کتاب «ایران در پنج روایت» نوشته سیدجواد میری، می گذرد (برای مطالعه این نقد کلیک کنید). علیرغم اینکه نامبرد از علاقه بسیاری از مطالب سایت آذریها را که مربوط به خود او است در کانالش بازنشر میکند و احیانا توضیح، دفاعیه یا ردیه ای بر آن می نویسد، جالب توجه است که اینبار چنین رویه ای را دنبال نکرده است و مشی سکوت را اختیار کرده است. البته این مشی نافی حسابخواهی ما و دعوت به مسئولیت در گفتار و نوشته ها نیست. به ویژه اگر موضوع تهدید بقای کشور باشد.
کتاب، بر خلاف یادداشت های رسانه ای اهمیت بیشتری دارد و فرض بر این است که یک نویسنده (آن هم فردی از نوع پروفسور میری) تمام کوشش خود را برای ارایه بهترین نظرات خود مبذول میدارد.
اما نقدی که ما بر کتاب ایشان نوشتیم، عمدتا ناظر بر ماهیت و محتوا نبود، بلکه پیش از هر چیزی ناظر بر روش شناسی و بلکه حتی مسائل ابتدایی یک روش تحقیق ساده در علوم انسانی بود، بنابراین ما نشان دادیم که این کتاب فاقد اصول اولیه روشی است و از این رو نتایج آن نیز نمیتواند علمی و به طریق اولی صحیح باشد. از این رو اشتباهات فاحش در شکل کار، به اندازه ای بود که نیاز زیادی برای ورود به محتوا نبود.

انتظار این بود که مدرس پژوهشگاه علوم انسانی در حد و اندازه پایان نامه کارشناسی ارشد، خود را به اصول روشی مقید بداند و آنچه به صورت کتاب بیرون میدهد با جزوه های جلد سفید چریکها متفاوت باشد. اما ایدئولوژی و مانیفیست نویسی زمان و مقام نمی شناسد، و انسانی که پیرو خیالبافی باشد فرقی ندارد جلال آل احمد در تهران باشد یا ادوارد سعید در بهترین دانشگاه امریکا یا جواد میری در پژوهشگاه علوم انسانی.

به هر حال پرفسور میری این بار به صلاح خود ندید که توضیحی بدهد، یا از اثر خود دفاع کندـ این تجاهل را می توان به این حسال گذاشت که حوزه کتاب حوزه ای نیست که مانند تلگرام و نمایش های رسانه ای که اهل تفنن به آن علاقه مند هستند، بتوان از بار مسئولیت آن فرار کرد. بلکه اثری است که اتفافا حوزه تسویه حساب است و میتوان ایرادها و نقدها را به صورت موثر روشن کرد.
معمولا افراد از نقد کتاب خود استقبال میکنند زیرا اصولا نفس نقد کتاب، مطالعه عمیق تر را یادآوری و مخاطب را دعوت به کتاب میکند. رواضح است که اگر چیز فابل دفاعی در این کتاب اخیر نیز بود، پرفسور میری در این دو ماه، چند کلمه ای در باب آن توضیح میداد و یا با پذیرش پاره از نکات بر نقاط قوت تاکید میکرد. اما چنین نشد. با این وجود، ما یکبار دیگر علاقه مندان و پژوهشگران را دعوت به مطالعه می کنیم.