کاخ اردشیر بابکان، بنیانگذار پادشاهی ساسانیان در ایران
واقع در ۳ کیلومتری فیروزآباد، استان فارس
این بنای ارزشمند به فرمان اردشیر پاپکان در سده سوم میلادی ساخته شده است.
اردشیر بابکان در سال ۲۲۶ میلادی رسما تاج‌گذاری کرد و نام کهن «ایرانشهر» را به عنوان نام رسمی کشور شاهنشاهی ایران برگزید.
زیربنای کاخ اردشیر بابکان حدود ۱۰۴ در ۵۵ متر می باشد و این بنا شامل سه قسمت می باشد. یک حیاط با دو ایوان و تالارهای کنارش، یک ایوان مرتفع و سه تالار تو در توی گنبد دارد سه قسمت اصلی کاخ هستند. در معماری کاخ مصالح مهم و با شکوه عصر که گچ و کاشی بودند، به کار رفته اند و زیبایی کاخ را دو چندان کرده اند. علاوه بر این، کاخ اردشیر بابکان نخستین بنای متعلق به دوره ساسانیان است که ایوان و گنبد دارد. استادان معماری و هنرمندان دوران ساسانیان در ساخت قسمت های مختلف بنا از سنگ های نیمه تراش استفاده کرده اند و سبک و سیاق خود را به رخ کشیده اند. تزئینات گچ بری زیبا و چشم نواز از دیگر مهارت های ناب ایرانی هستند که در این عمارت خود نمایی می کنند. اما چیز بسیار جالب و قابل اهمیتی که درباره کاخ اردشیر بابکان وجود دارد، استحکام تزئینات آن است. زیرا با گذشت هزار و هشتصد سال از زمان ساخت این بنا، بسیاری از قسمت های آن در بالای دیوارهای درونی همچنان محکم استوار باقی مانده اند.
این کاخ دارای تالارهای تو در تو است و با گذشت ۱۸۰۰ سال گچ‌بری بخش بالای دیوارهای درونی آن همچنان آسیب نادیده مانده‌است. در ضلع شرقی کاخ، چهار ساختمان گنبدی شکل سترگ وجود دارد، این گنبدها به وسیلهٔ فیل‌پوش بالا رفته که مشابه آن در قلعه دختر (قلعه اردشیر) دیده می‌شود. قسمتی از نوک سقف گنبدها در دایره‌ای به قطر یک متر باز است. در ضلع شمالی بیرون از دیوار کاخ نیز چشمه‌ای گوارا از دل خاک می‌جوشد و استخری طبیعی جلوی این چشمه به پدیدار شده‌است. رودی از کنار دیوار شرقی کاخ گذر می‌کند که زمینه‌ساز آبادانی شهر گور و کاخ ساسانی بوده‌است. کمی بالاتر از کاخ آتشدانی برای برگزاری آیین‌های دینی وجود دارد. وجود چهار عنصر طبیعی آب، باد، خاک و آتش برجستگی ویژه‌ای را به این منطقه بخشیده‌است.
