[یکی از اقدامات مهم پس از مشروطه، بازگرداندن نام‌های ایرانی و کهن ماه‌های سال به تقویم رسمی کشور بوده است. فروردین، اردیبهشت، خرداد… . این نام‌های کهن با آنکه مدت‌ها در تقویم رسمی استفاده نمی‌شد، در میان بسیاری از مردم در شهرها و نواحی مختلف ایران مورد استفاده و آشنا بود. همچنانکه در ادبیات و منابع مکتوب و شفاهی ایرانیان بسیار مورد ارجاع و اشاره بود. در ادامه بخشی از مقاله‌ای به قلم سید حسن تقی‌زاده روشنفکر برجسته تبریزی دربارهٔ ضرورت توجه به نوروز به مثابهٔ نماد و آیین فرهنگی ملّی عظیم ایران را می‌خوانیم که در دورهٔ پس از انقلاب مشروطه تالیف شده است]
💢 💢 💢
نوروز، این عید ملّی و مذهبی برای ایرانیان خیلی عزیز بود و این علامت عظیم ملی را با وجود مصائب متوالیه و انقلابات بزرگ نگاه داشتند و تمام مللی را که بر ایران استیلا کردند به نگاهداری آن عادت دادند.
خلفای عباسی نوروز را رعایت می‌کردند و اعراب نیز برای فضیلت نوروز احادیثی هم از اخبار نبوی روایت نمودند و متوکل عباسی در سنۀ ۲۴۳ هجری و بعد از آن معتضد بالله در سنۀ ۲۸۲ کبیسۀ اهمال‌شدۀ نوروز را اصلاح کرده و بحتری و علی بن یحیی منجّم در باب نوروز و اصلاح آن شعرها سروده‌اند.
جای نهایت افسوس است که امروز در ایران ترتیب ماه‌های ملی ایرانی را استعمال نکرده و تابع ترتیب بروج آسمانی حمل و ثور که بلژیکی‌ها آن را به‌واسطۀ جهلشان به عادات و آداب ملی و تاریخی ایران در دوائر دولتی معمول کردند می‌شوند در صورتی که هنوز در قسمت عمده‌ای از ولایات ایران مرکزی و شمالی (مانند نائین و خونسار و مازندران و غیره) همان اسامی و حساب ماه‌های ایرانی رایج و معمول است.
امید که طبقۀ جوانان آیندۀ ایران عادات و آداب ملی قدیم نیاکان خود را احیا نموده و تقویم قدیم را با جشن سده و مهرگان و فروردگان به نوروز ضمیمه سازند و بدین واسطه ملیت ایران را روائی دهند و از مصائب حالیۀ خود مأیوس نشوند زیرا که روح ایرانی به‌واسطۀ همین امید ابدی به جاودانی بودن ایران و عدم امکان تسلط اهریمن به خاک پاک یزدانی بود که عناصر خارجی را بالاخره از ملک خود دفع کرد. و شاید همین امید بوده که لسان‌الغیب خواجه حافظ شیرازی را در بدترین زمان بحران ملیت ایران و فرمانروایی آهن و خون بدین نغمه مترنم ساخت:
به صبر کوش تو ای دل که حق رها نکند
چنین عزیز نگینی به دست اهرمنی
🔗مقالات تقی‌زاده، به کوشش ایرج افشار، انتشارات توس، ص 167-173
🆔@Ir_Azariha
