تلگراف میرزاعلی شبستری به شاه و پیام استقبال از عملیّات نجات آذربایجان

تلگراف میرزاعلی شبستری به شاه و پیام استقبال از عملیّات نجات آذربایجان

درحالی که به دنبال تخلیه نیروهای ارتش سرخ و از دست رفتن پیشتوانه نظامی، فرقه پوشالی دموکرات، در عرض ششماه عملاً از بین و در «ظاهر» سطح خود را به استانداری تقلیل داده بود، اما پیشه وری به پشتوانه جنگ سردی که تازه آغاز شده بود تصور نمی‌کرد که دولت‌ایران…

مروری بر خاطرات خلیل ملکی از فرقه دموکرات پیشه وری و اختلاف در حزب توده

مروری بر خاطرات خلیل ملکی از فرقه دموکرات پیشه وری و اختلاف در حزب توده

خلیل ملکی در سال 1280 ه‌ ش در تبریز چشم به جهان گشود و هنگامی که مشروطه‌خواهان تهران را فتح کردند او هشت ساله بود. پدر وی بازرگان تبریزی بود که همراه با بستگان و دوستان در انقلاب مشروطیت شرکت داشت. خلیل پس از تحصیلات ابتدائی و متوسطه به تهران…

بازخوانی روایت روزنامه های وقت ایران از ورود ارتش به تبریز و فرار فرقه دموکرات

بازخوانی روایت روزنامه های وقت ایران از ورود ارتش به تبریز و فرار فرقه دموکرات

درباره سقوط فرقه دموکرات آذربایجان در 1325 و اسباب و علل این پیروزی، مقالات، سخنرانی‌ها و اظهارنظرهای بسیاری انجام شده است. گروهی این پیروزی را به حساب تدابیر محمدرضاشاه پهلوی و درایت وی گذاشته‌اند و گروهی دیگر آن را تدبیر قوام‌السلطنه، سیاست‌مدار مجرب، عنوان کرده‌اند و عده‌ای دیگر، بر نقش…

منطق تحلیل سیاسی پیرامون فرقه دموکرات پس از هفت دهه

منطق تحلیل سیاسی پیرامون فرقه دموکرات پس از هفت دهه

هفت دهه پس از ظهور و سقوط فرقه دموکرات، حوادث آذربایجان را چگونه می توان توضیح داد؟ شاید بتوان از زاویه روشنفکرانه با حالت بی مسئولیتی به آن نگریست یا مانند یرواند آبرامیان در مقام تاریخ نویس توده، سوگیرانه به آن پرداخت و حتی اطلاعات غلطی به خواننده داد. شاید…

روایت ابتهاج از روش قوام السلطنه در رویارویی با مسئله آذربایجان و بازگشایی بانک ملّی تبریز

روایت ابتهاج از روش قوام السلطنه در رویارویی با مسئله آذربایجان و بازگشایی بانک ملّی تبریز

آنچه در ادامه می‌آید بخشی از گفتگو ابوالحسن ابتهاج رئیس بانک ملّی ایران در دهه بیست خورشیدی با پروژه تاریخ شفاهی هاروارد است. در این بخش (نوار ۹) مرحوم ابتهاج خاطرات خود را از مسائل پیش آمده برای مملکت به دلیل اشغال ایران توسط بلشویک ها و ظهور نیروهای نیابتی…

ارتش و نجات آذربایجان، 21 آذر

ارتش و نجات آذربایجان، 21 آذر

مجله عمومی ارتش، طرح های زیادی به مناسبت عملیات نجات آذربایجان در 21 آذر 1325 منتشر کرده است که در بایگانی های مربوط به این مجله موجود است. به تدریج برخی از این طرح ها را در این ستون منتشر خواهیم کرد و به این ترتیب در اختیار علاقه مندان…

خاطره‌ای از حکومت دست‌نشاندهٔ فرقه دموکرات در زنجان

خاطره‌ای از حکومت دست‌نشاندهٔ فرقه دموکرات در زنجان

فرقه دموکرات آذربایجان در طول یک سال حکومت خود از آذر ۱۳۲۴ تا آذر ۱۲۲۵ به عنوان دست‌نشانده شوروی در ایران، ظلم و جنایت فراوان کرد. از جنایات شبه‌نظامیان موسوم به فداییان فرقه تا برپایی دادگاه‌های غیرقانونی و انواع شیوه‌های آزار مردم. دکتر محمد یگانه که از تحصیل‌کردگان و تکنوکرات‌های…

ظهور و سقوط فرقه دموکرات

ظهور و سقوط فرقه دموکرات

فرقه دموکرات آذربایحان سازمان تجزیه‌طلب دست‌نشانده هدایت‌شده از سوی اتحاد جماهیر شوروی به قصد جداسازی آذربایجان از ایران، و درنهایت الحاق آن به خاک اتحاد شوروی، در طول سالهای ۱۳۲۴-۱۳۲۵ ش / ۱۹۴۵-۱۹۴۶ م، پس از جنگ جهانی دوم. این حزب به رهبری سید جعفر پیشه‌وری حدود یک سال و…

دستور فرقه دموکرات مبنی بر حذف اسامی فارسی مغازه‌ها

دستور فرقه دموکرات مبنی بر حذف اسامی فارسی مغازه‌ها

یکی از منابع دست اول شناخت وقایع تاریخی آذربایجان در سال‌های ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ خورشیدی، یعنی زمانی که آذربایجان تحت اشغال ارتش سرخ بود و حکومت به دستور شوروی موسوم به فرقه دموکرات آذربایجان در تبریز اعلام وجود کرده بود برای تجزیه شمالغرب کشور، کتاب خاطرات میرزا عبدالله مجتهدی تبریزی…

حماسه خروش مردم آذربایجان علیه فرقه وطن‌فروشان

حماسه خروش مردم آذربایجان علیه فرقه وطن‌فروشان

➖در آذر ۱۳۲۱ به هنگام عزیمت یگان‌های ارتش ملّی ایران به سوی خطه اشغال‌شده آذربایجان به دست فرقه وطن‌فروش دموکرات، شماری خبرنگار خارجی جلوتر از آنها وارد آذربایجان شده و روایت خود را از خروش حماسی مردم آذربایجان علیه «فرقه دموکرات» و چشم‌انتظاری آنها برای ورود ارتش مستند کردند. یکی…