آنچه در ادامه می‌آید بخشی از گفتگو ابوالحسن ابتهاج رئیس بانک ملّی ایران در دهه بیست خورشیدی با پروژه تاریخ شفاهی هاروارد است. در این بخش (نوار ۹) مرحوم ابتهاج خاطرات خود را از مسائل پیش آمده برای مملکت به دلیل اشغال ایران توسط بلشویک ها و ظهور نیروهای نیابتی…
مجله عمومی ارتش، طرح های زیادی به مناسبت عملیات نجات آذربایجان در 21 آذر 1325 منتشر کرده است که در بایگانی های مربوط به این مجله موجود است. به تدریج برخی از این طرح ها را در این ستون منتشر خواهیم کرد و به این ترتیب در اختیار علاقه مندان…
فرقه دموکرات آذربایجان در طول یک سال حکومت خود از آذر ۱۳۲۴ تا آذر ۱۲۲۵ به عنوان دست‌نشانده شوروی در ایران، ظلم و جنایت فراوان کرد. از جنایات شبه‌نظامیان موسوم به فداییان فرقه تا برپایی دادگاه‌های غیرقانونی و انواع شیوه‌های آزار مردم. دکتر محمد یگانه که از تحصیل‌کردگان و تکنوکرات‌های…
فرقه دموکرات آذربایحان سازمان تجزیه‌طلب دست‌نشانده هدایت‌شده از سوی اتحاد جماهیر شوروی به قصد جداسازی آذربایجان از ایران، و درنهایت الحاق آن به خاک اتحاد شوروی، در طول سالهای ۱۳۲۴-۱۳۲۵ ش / ۱۹۴۵-۱۹۴۶ م، پس از جنگ جهانی دوم. این حزب به رهبری سید جعفر پیشه‌وری حدود یک سال و…
یکی از منابع دست اول شناخت وقایع تاریخی آذربایجان در سالهای ۱۳۲۴ و ۱۳۲۵ خورشیدی، یعنی زمانی که آذربایجان تحت اشغال ارتش سرخ بود و حکومت به دستور شوروی موسوم به فرقه دموکرات آذربایجان در تبریز اعلام وجود کرده بود برای تجزیه شمالغرب کشور، کتاب خاطرات میرزا عبدالله مجتهدی تبریزی…
➖در آذر ۱۳۲۱ به هنگام عزیمت یگان‌های ارتش ملّی ایران به سوی خطه اشغال‌شده آذربایجان به دست فرقه وطن‌فروش دموکرات، شماری خبرنگار خارجی جلوتر از آنها وارد آذربایجان شده و روایت خود را از خروش حماسی مردم آذربایجان علیه «فرقه دموکرات» و چشم‌انتظاری آنها برای ورود ارتش مستند کردند. یکی…
«معصومه مصور رحمانی» پس از ترور میرجعفر پیشه وری سرخورده و پشیمان از تراژدی غمباری که متوجه زندگی آنها شده بود در اواسط دهه چهل خورشیدی به سفارت ایران در مسکو مراجعه کرده و چندین بار درخواست بازگشت به ایران را مطرح کرده است. اسناد مربوط به پناه آوردن او…
روابط پیچیده قاضی محمد و پیشه‌وری، به عنوان دو نیرویی که از سوی ارتش سرخ و دولت اتحاد شوروی در کنار هم قرار گرفته بودند کمتر مورد توجه پژوهشگران و حتی رسانه ها قرار گرفته است. پیشه‌وری و قاضی محمد، در ایالت آذربایجان دو حوزه قومی- مذهبی- عشیره ای متفاوت…
همشهری| پس از توافق قوام و استالین در اسفند 1324، ارتش سرخ در بهار 1325 نیروهای خود را از شمال ایران خارج کرد. در نتیجه پشتوانه نظامی و سیاسی متجاسرین فرقه دموکرات کاملا تهی شد و زمینه برای عملیات نظامی جهت نجات آذربایجان آماده گشت. در 21 آذر 1325 ارتش ایران…
آنچه در ادامه ملاحظه خواهد شد گزارشی است از آخرین روزهای حکمروایی فرقه دموکرات آذربایجان به قلم لِستر ساتن کنسول ایالات متحده در تبریز؛ گزارش نسبتاً مفصل و کم‌وبیش روزبه‌روز از تحولات تبریز از اواخر آبان تا اواخر آذر ۱۳۲۵، همراه با تلاش‌هایی در تحلیل علل این فروپاشی (کاوه بیات)[1]…