نوردیک مانیتور: کتاب درس دینی کلاس دوازدهم که در مدارس دولتی ترکیه استفاده میشود، جهاد مسلحانه را ترویج میکند و سوء استفاده از مفهوم جهاد توسط گروههای تروریستی خشن مانند القاعده و داعش را نادیده میگیرد.
نسخه ۲۰۱۹، تالیف عبدالله آچیک، ولی کاراتاش و مصطفی یلماز، توسط دفتر چاپ دولتی در دو جلد تألیف و با عنوان «مبانی اعتقادات دینی اسلام» توزیع شده است.
در این کتاب تأکید شده است که جهاد مسلحانه بر همه مسلمانان واجب است و خاطرنشان میکند که جهاد توسط مخالفان اسلام به عنوان چیزی بد مطرح میشود که باید از آن اجتناب کرد. این کتاب به طور کامل استفاده سازمانهای تروریستی از «جهاد» را نادیده میگیرد و حتی یک اشاره به القاعده، داعش یا سایر گروههای جهادی خشن که از این مفهوم برای قتل، غارت، تجاوز جنسی و سایر جنایات سوء استفاده میکنند، نشده است. نه تنها در فصلی که به «جهاد» اختصاص دارد، چنین گروههایی نادیده گرفته شدهاند، بلکه در فصل دیگری که به طور خاص بر تروریسم تمرکز میکند، ذکری از این گروههای تروریستی نشده است.
این کتاب پدران بنیانگذار ترکیه در زمان عثمانی را افرادی توصیف میکند که جهاد را راه زندگی خود قرار دادند و میگوید که هرگز از دادن جان خود در راه جهاد برای خدا دریغ نکردند. این کتاب با بیان اینکه جهاد تا آخرالزمان ادامه خواهد داشت، فعالیت جهادی را یکی از وظایفی توصیف میکند که هر زن و مرد مسلمان باید به آن عمل کند.
تغییرات مشابهی در راستای دیدگاههای دولت در سایر کتب درسی نیز اعمال شده است. مثلاً کتاب «تاریخ مدرن» در پایه دوازدهم مملو از ارجاعات ضد آمریکایی و ضد اتحادیه اروپا است. این کتاب که توسط دفتر چاپ دولتی نیز منتشر شده است، حملات تروریستی القاعده به ایالات متحده در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ را که نزدیک به ۳۰۰۰ کشته برجای گذاشت، توجیه میکند، اتحادیه اروپا را به عنوان یک باشگاه مسیحی به رهبری پاپ معرفی میکند و از اتحاد ناتو انتقاد میکند.
این کتاب همه اعضای اتحادیه اروپا را مسیحی توصیف میکند و میگوید انکار عضویت ترکیه، کشوری عمدتا مسلمان، با وجود پذیرش برخی کشورهای ضعیف از نظر دموکراتیک و اقتصادی به عنوان اعضای اتحادیه، پرسشهایی را درباره هویت اتحادیه اروپا ایجاد میکند. در این کتاب عکسی از رهبران اتحادیه اروپا و پاپ در 24 مارس 2017 وجود دارد که در رم به مناسبت شصتمین سالگرد معاهده رم که منجر به تشکیل اتحادیه شد، گرد هم آمدند. شرح عکس شامل سخنی از مورخ بریتانیایی-لهستانی نورمن دیویس است که میگوید: «من در مورد سنت رایج مسیحیت صحبت میکنم که اروپا را به آنچه هست تبدیل کرده است.»
جای تعجب نیست که این کتاب منعکسکننده دیدگاه رئیس جمهور اردوغان است که در آوریل ۲۰۱۷ گفت عکس پاپ همراه با رهبران اتحادیه اروپا دلیلی بر این است که اتحادیه اروپا یک بلوک مسیحی است.
در جریان رفراندوم ریاست جمهوری، اردوغان در سخنرانیهای عمومی شروع به سرزنش پاپ و اتحادیه اروپا کرد و مکرراً گفت که غرب با اسلام دشمنی دارد و این تصویر را به عنوان مدرکی که نشان میدهد اتحادیه اروپا یک ملت کافر است معرفی کرد. اردوغان با اشاره به اینکه آنچه او در طول این مدت گفته بود درست با حضور پاپ در رم ثابت شد، اعلام کرد که اتحادیه اروپا چیزی جز اتحاد صلیبیون نیست.
تغییرات در کتابهای درسی در سالهای اخیر به دنبال پاکسازی گسترده دهها هزار معلم از مدارس دولتی و دانشگاهیان از دانشگاهها صورت گرفت. کتابهای درسی برای ترویج دیدگاه دولت اردوغان از امور جهانی بازنویسی شدهاند و صدها مدرسه دینی یا ساخته شدهاند یا از مدارس موجود که قبلاً برای تدریس علم و ادبیات بودند، تغییر کاربری دادهاند.