شده است. همزمان با تحویل ریاست کمیته وزرای شورای اروپا به ارمنستان، تیگران سرکیسیان، نخست‌وزیر این کشور اعلام کرد ارمنستان برای نخستین‌بار اقدام به انتشار و عرضه اوراق قرضه دولتی پانصد میلیون الی یک میلیارد دلاری در بازارهای اروپایی خواهد کرد. تیگران سرکیسیان این اقدام را تحولی تاریخی در ارمنستان دانسته و افزوده است عرضه این اوراق در بازارهای اروپایی امکان تسویه بدهی پانصد میلیون دلاری این کشور به روسیه را فراهم خواهد کرد. لازم به ذکر است که روسیه این وام را در سال ۲۰۰۹ میلادی و زمانی در اختیار ارمنستان قرار داد که اقتصاد این کشور در نتیجه بحران اقتصادی در جهان با کاهش ۱۴ درصدی مواجه شده بود.
این اقدام ارمنستان به منزله انتقال بدهی‌های خارجی این کشور از روسیه به مراکز اروپایی خواهد بود. ظاهرا کاهش وابستگی ارمنستان به روسیه و همگرایی هر چه بیشتر با سیاست‌های اتحادیه اروپا از پیش شرط‌های اعلام نشده امضای توافقنامه همگرایی و ایجاد منطقه آزاد تجاری فراگیر با اتحادیه اروپا بوده است. چنین به نظر می‌رسد که سرژ سرکیسیان، رئیس‌جمهوری ارمنستان تنها یک ماه پس از آغاز رسمی دوره دوم ریاست‌جمهوری خود سیاست خارجی متفاوتی را در پیش گرفته و درصدد جستجو راه حل‌های مشکلات سیاسی و اقتصادی این کشور در اروپا می‌باشد. مشکلات اقتصادی این کشور و به تبع آن چالش‌هایی همچون مهاجرت، بیکاری، قانون گریزی و فقر از عمده مواردی هستند که در جریان انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری در این کشور سیل انتقادات را از سوی مخالفان دولت به سوی سرژ سرکیسیان و حزب حاکم “جمهوری خواه” این کشور روانه کردند.
گرچه در این انتخابات سرژ سرکیسیان با کسب ۵۹ درصد آرا بار دیگر زمام امور این کشور را در دست گرفت اما رشد چشمگیر آرای رافی هوانیسیان، رقیب عمده وی در این انتخابات که موفق به کسب ۳۷ درصد از آرا گردید و در برخی از حوزه‌های انتخاباتی مهم نیز توانست سرژ سرکیسیان را شکست دهد، حاکی از وجود مخالفت‌های شدید با دولت این کشور است که می‌تواند در دراز مدت مشکلات عمده‌ای را برای دولت این کشور و حزب حاکم ایجاد نماید. انتقادات از روند برگزاری انتخابات، تجمعات و تظاهرات در اعتراض به نتایج انتخابات که تاکنون نیز ادامه دارند و به تبع آن بحران مشروعیت از دیگر مشکلات سرژ سرکیسیان، رئیس‌جمهوری ارمنستان و دولت جدید این کشور هستند.
تجربه پنج سال گذشته دولت ارمنستان در حفظ تعادل در روابط خود با روسیه و غرب ظاهرا حاکمان ارمنستان را به این نتیجه رسانده است که وابستگی شدید به سیاست‌های روسیه و حفظ اتحاد نظامی با این کشور و به موازات آن مشارکت فعال در سازمان پیمان امنیت جمعی گرچه تضمینی برای امنیت این کشور در برابر تهدیدات خارجی و از جمله تمایلات جنگ‌طلبانه و خصمانه جمهوری آذربایجان بوده، اما تاثیر ملموسی در بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم این کشور نداشته است. از سوی دیگر عدم پیشرفت در روند حل مناقشه قره‌باغ و ادامه وضعیت محاصره اقتصادی این کشور از سوی همسایگان شرقی و غربی، چشم‌انداز روشنی را برای ایجاد تغییر در وضعیت کنونی اقتصادی این کشور ترسیم نمی‌کند. از سوی دیگر امضای توافقنامه همگرایی و ایجاد منطقه آزاد تجاری فراگیر با اتحادیه اروپا موجب باز شدن درهای بازارهای اروپایی در برابر ارمنستان شده و منافع و فرصت‌های اقتصادی قابل توجه‌ای را برای این کشور ایجاد خواهد کرد.
گرچه بحث امضای توافقنامه همگرایی و ایجاد منطقه آزاد تجاری با اتحادیه اروپا از مدت‌ها پیش در دستور کار مذاکرات ارمنستان و این اتحادیه قرار داشته است، با این وجود علیرغم زمان‌بندی انجام گرفته برای امضای این توافقنامه در سال ۲۰۱۴ میلادی، اعلام آمادگی ارمنستان برای امضای این توافقنامه در طی نشست سران برنامه همکاری‌های شرقی اتحادیه اروپا در نوامبر سال جاری در ویلنییوس، می‌تواند حاکی از تصمیم جدی سرژ سرکیسیان برای ایجاد تغییرات عمده در سیاست‌خارجی این کشور در دوره دوم ریاست‌جمهوری خود باشد. موضوعی که البته از هم اکنون موجب بروز واکنش‌های شدیدی از سوی روسیه شده است.
روسیه در نخستین واکنش اقدام به افزایش شدید بهای گاز صادراتی خود به ارمنستان کرده است. براساس اخبار منتشر شده شرکت “گازپروم” روسیه برای گاز صادراتی خود به ارمنستان رقم ۱۸۹ دلار برای هر هزار متر مکعب گاز را پیشنهاد داده است. با احتساب مالیات ۳۰ درصدی، بهای این رقم تا ۲۷۰ دلار افزایش پیدا خواهد کرد. با توجه به این که شرکت “های روس گازآرد” نیز به عنوان توزیع کننده گاز ارمنستان بهای خدمات خود را افزایش داده است، بهای گاز برای مصرف کننده داخلی ارمنستان ۵۴۰ دلار برای هزار متر مکعب تعیین شده، که از هم اکنون موجب بروز اعتراضات شدید نزد محافل داخلی و همچنین مصرف کنندگان این کشور شده‌است. افزایش ناگهانی ۶۷ درصدی بهای گاز صادراتی روسیه به ارمنستان با توجه به این موضوع که این رقم بسیار بالاتر از بهای گاز صادراتی این کشور به بسیاری از کشورهای اروپایی است، می‌تواند حاکی از عصبانیت شدید روسیه از سیاست‌های همگرایی ارمنستان با اتحادیه اروپا باشد.
این اقدام روسیه علاوه بر تشدید اعتراضات در داخل ارمنستان موجب بروز موجی از تمایلات ضدروسی در محافل سیاسی ارمنستان شده است که در صورت استمرار می‌تواند موجب بروز مشکلات شدیدی در جمهوری ارمنستان و نیز روابط این کشور با روسیه گردد. موج این تمایلات تا آن جا پیش رفته است که زاروهی بستانچیان، نماینده مجلس ملی ارمنستان از حزب مخالف “میراث” در نشست روز بیستم ماه می این مجلس خواهان دریافت اجاره در قبال استقرار پایگاه نظامی روسیه در ارمنستان شد. بستانجیان اعلام کرد:” ما امکانات خود را به صورت رایگان در اختیار آن‌ها قرار داده‌ایم، اما آن‌ها بهای کالای صادراتی خود را افزایش داده‌اند. این نشانه شکست آشکار دیپلماسی خارجی و سیاست‌های اشتباه حزب حاکم “جمهوری خواه” می‌باشد.”
از سوی دیگر اشتفان فیوله، مسئول امور توسعه و همسایگان اتحادیه اروپا نیز اخیرا ضمن اظهار نظر درباره روند همگرایی ارمنستان با اتحادیه اروپا گرچه برقراری ثبات و آرامش در منطقه را از پیش شرط‌های امضای توافقنامه همگرایی و ایجاد منطقه آزاد تجاری ندانسته اما آن را از نکات مورد توجه این اتحادیه بر شمرده است. با توجه به رکود کنونی حاکم بر روند مذاکرات صلح قره‌باغ و همچنین ریسک بزرگ ارمنستان در به خطر انداختن روابط خود با روسیه، به عنوان متحد راهبردی و ضامن امنیت خویش در برابر تهدیدات جمهوری آذربایجان، اظهارات فیوله را می‌توان به نوعی حاکی از این دانست که ممکن است ارمنستان در قبال امضای توافقنامه همگرایی با اتحادیه اروپا تضمین‌هایی را جهت حل و فصل مناقشه قره‌باغ در چارچوب معیارهای اروپایی دریافت کرده باشد که به معنی مشارکت فعال اروپا در روند حل مسالمت‌آمیز مناقشه قره‌باغ و به حاشیه رانده شدن نقش روسیه در این روند خواهد بود. موضوعی که در صورت تاکید ارمنستان بر ارزش‌ها و اصول بین‌المللی و به ویژه اروپایی، از جمله حق تعیین سرنوشت ملت‌ها، می‌تواند امیدهایی را برای شناسایی رسمی استقلال قره‌باغ همانند مدل کوزوو ایجاد کند.
