منابع “کمرسانت” گزارش داده اند که چگونه ترکیه زمینه را برای تشدید مناقشه در قراباغ آماده کرده است.
منابع نظامی- دیپلماتیک “کمرسانت” اظهار دارند که تشدید جدی نبردهای جاری مناقشه ناگورنو قراباغ عمداً از طرف ترکیه طرح ریزی و تحریک شده است.
به گفته آنها در طی ماه های اخیر،آنکارا مجدانه با وعده حمایت همه جانبه سیاسی – دیپلماتیک، اطلاعاتی و نظامی – فنی باکو را به راه انداختن عملیات جنگی تحریک کرده است.
پیش از این، مقامات ایالات متحده و فرانسه مدعی شده اند، که ترکیه مداخله مستقیم در مناقشه ناگورنو قراباغ کرده است.
تصویری که منابع نظامی – دیپلماتیک “کمرسانت” در اختیار ما می گذارند بدین شرح است:
پس از اتمام مانور نظامی مشترک نوبتی ترکیه و جمهوری (به اصطلاح) آذربایجان در ماه های ژوئیه-آگوست، گروهی از نیروهای مسلح ترکیه در خاک جمهوری (به اصطلاح) آذربایجان ماند، که آن ها می بایست نقش هماهنگی و هدایتی در برنامه ریزی و انجام عملیات تهاجمی علیه ناگورنو قراباغ ایفاء کند.
گروه فوق الذکر شامل ۶۰۰ پرسنل نظامی بوده است، که از آنها ۲۰۰ نفر در یک گردان تاکتیکی، ۵۰ مربی نظامی در نخجوان، ۹۰ مشاور نظامی در باکو (که خط مواصلاتی بین زنجیره تیپ – سپاه – ستاد کل در طی انجام عملیات جنگی را تأمین می کردند)، ۱۲۰ پرسنل پرواز در پایگاه هوایی قبه له، ۲۰ اپراتور پهپادها در فرودگاه دالار، ۵۰ مربی نظامی در فرودگاه یولاخ، ۵۰ مربی نظامی در سپاه چهارم ارتش (پیرکشکول) و ۲۰ نفر در پایگاه دریایی و در مدرسه نظامی حیدر علی اف در باکومستقر بوده اند.
گفته می شود که تجهیزات این گروه عبارت از ۱۸ خودرو جنگی پیادهنظام، ۱ سیستم موشک پرتاب چندگانه، ۱۰ خودرو وسیله نقلیه نظامی و تا ۳۴ فروند از تجهیزات هوایی (از جمله ۶ فروند هواپیما، ۸ فروند بالگرد و تا ۳۰ فروند پهپاد)، که به وسیله آنها تجسس نظامی نه تنها در منطقه قراباغ، بلکه در اراضی ارمنستان اجراء می شد.
• بر طبق اطلاعات منبع “کمرسانت”، در ماه های سپتامبر-اکتبر، تعداد پروازهای هواپیمایی حمل و نقل نظامی ترکیه به جمهوری (به اصطلاح )آدربایجان عمدتاً از طریق ترانزیتی گرجستان به شدت افزایش یافته است. از جمله، تحویل افراد و مهمات در تاریخ ۴ سپتامبر توسط هواپیمای C-130 نیروهای هوایی ترکیه، در تاریخ ۱۸ سپتامبر توسط هواپیمای CN-235 و در تاریخ ۲۵ سپتامبر توسط هواپیمای A400M انجام شده است.
در بحیوحه عملیات جنگی ۲۸-۲۹ سپتامبر علاوه بر مشاوران نظامی که قبلاً اعزام شده بودند، امید دوندار، فرمانده نیروی زمینی و حلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه به باکو رفتند. منابع “کمرسانت” همچنین ادعا می کنند که آنها مدیریت کل عملیات را در جبهه قراباغ بر عهده گرفتند.
در تاریخ ۳۰ سپتامبر، ۱ و ۳ اکتبر تحویل مواد دارویی و سلاح های سبک توسط هواپیماهای CN-235 به مسیر اتیمسگوت (آنکارا) – ناسوسنایا (حاجی زین العابدین) انجام شد.
تحویل پرسنل و مهمات در تاریخ ۷ اکتبر نیز توسط هواپیما C-130 نیروهای هوایی ترکیه (پرواز TUAF737) انجام شده است.
در تاریخ ۹ اکتبر تحویل مسلسل های دوشکا(۲۰۰مسلسل) را با مهمات خود توسط هواپیمای حمل و نقل نظامی Il-76TD (پرواز AZAF002) به مسیر امان – باکو (از طریق ترانزیتی گرجستان) انجام شد.
• پیش از این ، ترکیه همچنین درخواست های پروازهای ترانزیتی را از طریق فضای هوایی گرجستان در ۱۴، ۲۱ و ۱۸ اکتبر ارسال کرده بود. به گفته منابع “کمرسانت” این درخواست ها نیز مورد تأیید قرار گرفته اند.
علاوه بر این،منابع “کمرسانت” گزارش می دهند که نمایندگان ترکیه مزدوران تکفیری را از گروه های جهادی وفادار به آنکارا، که در سوریه و لیبی می جنگند، برای مشارکت در عملیات رزمی در ناگورنو قراباغ استخدام میکنند.
فعالیت زنجیره های تأمین مزدوران تحت کنترل سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه با حمایت نیروها و هزینه وزارت دفاع ترکیه قرار است.
در طول اولین هفته اکتبر بالغ بر ۱۳۰۰ شبه نظامی سوری و حداقل یک گروه از مزدوران لیبی به تعداد ۱۵۰ نفر به منطقه مناقشه قراباغ منتقل شدند. گروه نخست اکثراً در جهت ترتر در مناطق بایاندور و قاپانلی (به ترتیب ۵ و ۱۰ کیلومتر در جنوب شرقی ترتر)، و گروه دوم در جهت جبرئیل در منطقه باش قروند (۲۵۰ کیلومتر در جنوب باکو) مستقر شده اند.
از طرف همین منابع گزارش می شود، که استخدام شبه نظامیان سوری در در مناطق تحت کنترل آنکارا در شمال و شمال غربی سوریه توسط کارمندان شرکت پیمانکار نظامی سادات (SADAT) با مساعدت جنگسالاران ارتش آزاد سوریه (SNA) اجراء می شود. مراکز اصلی استخدام در شهرهای عفرین، الباب، رأسالعین و تل ابیض فعالیت خود را به عمل می آورند.
به گزارش آذریها به نقل از کمرسانت مزدوران جدید در شهر عفرین تجمع می نمایند و از آنجا با یاری شرکتهای حمل و نقل ترکیه آنها را به شهر شانلیاورفه (ترکیه، در ۴۰ کیلومتر از مرز با سوریه) منتقل می شوند. بعدأ انتقال مزدوران توسط پروازهای چارتری اجاره شده از طرف SADAT، اجراء می شود.
به گفته منابع “کمرسانت”، استخدام کنندگان به افرادی، که می خواهند در جنگی در قفقاز جنوبی مشارکت داشته باشند، مساعده ای به مبلغ ۱۵۰۰ دلار و هزینه ماهانه تا ۲۰۰۰ دلار ارائه می دهند.
قبل از انتقال مزدوران به قراباغ شناسنامه ها و وسایل ارتباط شخصی آنها را ضبط شده است. به آنها گفته شده است که خدمات آنها برای مدت سه تا شش ماه لازم است.
یکی از منابع ”کمرسانت” می گوید:
“در تاریخ ۲۲ سپتامبر دیگر اولین گروه از سپاه دوم ارتش آزاد سوریه به منطقه اعزام شده بود که آموزش ویژه دو هفته ای تحت نظر مربیان ترک در سوریه دیده بود”.
به گفته او تا اعلام آتش بس در قراباغ یک گروه دیگر مزدوران سوری که شامل ۱۵۰۰ نفر بود برای انتقال به آذربایجان داشت تشکیل می شد. به تایید این منبع این گروه اکنون تشکیل شده و هر ساعت می تواند به منطقه قراباغ اعزام شوند.
مزدوران مذکور از گروه های فیلق الشام و تیپ سلطان مراد و فرقت حمزه و فرقت سلیمان شاه هستند.
پیش از این به گزارش سرویس (BBC)، ترکیه ۱۵۰ شبه نظامی از گروه جیش الشام را از عفرین به جمهوری آذربایجان منتقل کرده است.
در آغاز ماه اکتبر حدود ۲۰۰۰ نفر از تیپ سلطان مراد به انتقال به منطقه قراباغ آماده می شدند. روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال هم راجع به این موضوع گزارشی داده است. همزمان با آن خبرنگاران روزنامه واشنگتن پست با استناد به خویشاوندان مزدوران سوری خبر داده اند که بیش از ۵۰ نفر از آنها در طول نبرد های قراباغ کشته شده اند.
مقامات ارمنستان هم بارها گفته اند، که ترکیه مزدوران از سوریه و لیبی را به قراباغ اعزام می کند.
روز پنجشنبه مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا هم راجع به نقش فعال ترکیه در مناقشه قراباغ اظهار داشته است. در مصاحبه با مرکز رادیوی WSB وی گفت: “اکنون ترک ها مداخله کردند و ذخایری را در اختیار باکو قرار دادند و همینطور وضعیت را خطرناکتر می کنند، یعنی به آتش هیزم می ریزند که در این جنگ تاریخی در منطقه ای به نام قراباغ، سرزمینی کوچک، که جمعیت حدود ۱۵۰ هزار نفر دارد، رخ می دهد”.
در روز قبل ژان- ایو لو دریان، وزیر امور خارجه فرانسه درباره نفوذ منفی ترکیه صحبت نمود. وی اعلام کرد:
“دخالت خارجی، بویژه مداخله ترکیه، به این مناقشه شدت می بخشد که غیر قابل قبول است.
قبل از این امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه نیز گفته بود که مقامات ترکیه به انتقال مزدوران از سوریه به جمهوری آذربایجان حمایت می نمایند.
ولیکن الهام علی اف مطلقأ نفی می کند که مزدوران خارجی از طرف جمهوری (به اصطلاح) آذربایجان می جنگند. الهام علی اف در طول مصاحبه ی همزمان رهبران جمهوری آذربایجان و ارمنستان با “ریانووستی” اظهار داشته است: “هیچ کس سندی در مورد حضور گروه های مسلح خارجی در اراضی جمهوری آذربایجان که در نبرد های فعلی شرکت دارند، به ما معرفی نکرده است. ما از این موضع رسمی پیروی می نماییم، که هیچ مزدور خارجی در کشور ما وجود ندارد”.
در باکو اظهارات مقامات آمریکا و فرانسه را برای کشورهایی که تمایل میانجیگری در مناقشه قره باغ دارند، غیرقابل قبول دانسته اند.
مقامات ترکیه همچنین مکررا اطلاعات مربوط به مداخله و یاری آنها برای اعزام مزدوران از سوریه و لیبی به ناگورنو قراباغ را کذب خوانده اند.