فواد شمس کارشنارس محیط زیست و جغرافیا طی یادداشتی در دیدار نیوز به اهمیت سازی ترکیه بر سرچشمه های رودخانه ارس در مناطق شرقی این کشور توجه داده است. وی با اشاره به شعر اردوغان در باکو که گفته بود ارس را به زور جدا کردند و آن را با شن و ماسه پر کردند، نوشته است، اتفاقا این ترکیه است که بر روی زمین با سدسازی های بی رویه بر روی این رودخانخ، هم آن را جدا کرده و هم با شن و ماسه پر کرده است.
رژیم حقوقی موجود پیرامون ارس به دوران شوروی سابق بر می‌گردد و سهم ۵۰ درصد را برای ایران تعیین کرده، اما در عمل آذربایجان و ارمنستان دو سوم ارس را مورد بهره‌برداری قرار داده‌اند. این هم به دلیل کم‌کاری خود ایران در این زمینه بوده است.
در حالی که در حاشیه رودخانه مرزی ارس در خاک ایران، جمعیت فراوان ساکن است که سالانه به تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. کشاورزی در حاشیه رودخانه مرزی ارس و بهره‌برداری از آب آن، از محوری‌ترین فعالیت‌های اقتصادی استان‌های آذربایجان غربی و شرقی و اردبیل است. رود ارس از مهمترین رود‌های ایران است که افزون بر جذابیت ویژه گردشگری و تأثیرات مثبت اکوسیستمی، قابلیت مهمی از نظر ماهی‌های قابل صید دارد. مناطق جنوبی ارس در استان‌های آذربایجان غربی و شرقی و خصوصاً استان اردبیل با داشتن دشت‌های بسیار وسیع و حاصل‌خیز پارس آباد، مغان و اردبیل نیازمند آب ارس است در حال حاضر با کمبود منابع آب در امور کشاورزی مواجه است.
ایران و اتحاد شوروی با هم سدی در ناحیه پلدشت به نام سد ارس بنا کردند. سد خداآفرین و سد قیزقعله‌سی به صورت مشترک با ارمنستان روی ارس احداث می‌شود. اما مشکل اصلی رودخانه ارس را باید سدسازی ترکیه بر روی سرچشمه‌های آن دید. اتفاقاً اگر ترکیه از ابزار سدسازی بر بستر رودخانه‌ها به عنوان اهرمی ژئوپلیتیک علیه همسایگان خود استفاده کند، یک چالش محیط زیستی و کشاورزی دیگر در راه است. ترکیه پس از سد سازی‌های پی در پی در سرچشمه‌های دجله و فرات که موجب بحران‌های زیست محیطی در سوریه و عراق و حتی موجب حرکت ریزگرد‌ها به سمت ایران شده است، یک سد بزرگ در ناحیه ساری قمیش استان قارص بر روی سرچشمه‌های رودخانه ارس تأسیس خواهد کرد. این سد بزرگ برای مهار آب رود ارس در ناحیه ساری قمیش به مرحله بهره برداری می‌رسد. سد کارا کورت، آب شرب، کشت و صنعت و آبیاری دشت ایغدیر و استان قارص ترکیه را تأمین خواهد کرد. ترکیه تاکنون تنها از طریق سد آرپاچای از آب‌های حوضه ارس بهره برداری می‌کرد سد کاراکورت و همچنین سد سویلمز نیز ساخته شده است. سد دیگری که در نقطه ورود ارس به مرز مشترک ارمنستان و ترکیه احداث خواهد شد سد توزلوجاست.
به نظر می‌رسد باید سیاست‌های آبی ترکیه را دنبال کنیم. رمز و راز شعرخوانی اردوغان را در اینجا باید بیابیم. شاید سوداهای عثمانی‌گرایی و تجزیه طلبانه و ادعا‌های ارضی را چندان نباید جدی گرفت اما سیاست‌های آبی ترکیه را باید یک خطر بزرگ دانست، چون تجربه دجله و فرات در جلوی چشمان ماست.
