محمود فاضلی: شواهد نشان میدهد روابط تسلیحاتی یونان و اسرائیل وارد مرحله جدیدی شده و تلآویو به دنبال ایجاد تحول در صنایع دفاعی و اسلحهسازی یونان و همکاری با قبرس است و به همین منظور، سرمایهگذاری برای احیای کارخانههای ورشکستشده صنایع دفاعی یونان، در دستور کار دو طرف قرار گرفته است. تلاش تلآویو در حالی است که تنش قدیمی میان یونان و ترکیه ادامه داشته و آنکارا همکاریهای تسلیحاتی یونان و اسرائیل را به دقت مدنظر دارد. خرید سهام بزرگترین کارخانه صنایع دفاعی یونان توسط کنسرسیوم اسرائیلی، با نگرانی ترکیه روبهرو بوده است.
شرکت اسرائیلی SK Group در کنار یک کارخانه نفربرساز Plasan Sasa با همراهی چند سرمایهگذار دیگر، کنسرسیومی پدید آوردهاند که با برند ELVO صنایع دفاعی یونان را متحول کنند. این کنسرسیوم 79 درصد سهام صنایع دفاعی یونان را خریده و زمینه برای تولید چندین نوع خودرو و نفربر زرهی و ساخت چند سلاح، فراهم شده است. اگرچه در اواخر 2019 مذاکرات محرمانه بین یونان، قبرس و اسرائیل برای انتقال گاز از میادین حوالی حیفا به اروپا آغاز شد.
در آغاز سال ۲۰۲۰ میلادی اسرائیل، یونان و قبرس توافقی را با هدف احداث خط لوله زیردریایی انتقال گاز از شرق دریای مدیترانه امضا کردند که بسیاری معتقدند این اقدام تشکیل مثلثی علیه ترکیه در شرق مدیترانه است. با امضای این توافق در سال ۲۰۱۹، پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۲ آخرین برنامهریزی و تصمیم نهایی برای سرمایهگذاری به فرجام رسیده و تا سال ۲۰۲۵ این پروژه انتقال گاز به اروپا به پایان برسد.
در گام نخست، مذاکرات مورد حمایت آمریکا قرار گرفته است. آمریکا در شرق مدیترانه، در مخالفت با اقدامات ترکیه، در کنار یونان و قبرس قرار گرفت و از سویی با پایاندادن به تحریم تسلیحاتی قبرس و از دیگر سو با تشویق اسرائیل به حمایت از یونان و قبرس، ترکیه را با بازی جدیدی مواجه کرد. یونان و قبرس که هر دو با مشکلات و تنگناهای مالی روبهرو هستند، امیدوارند تا در سایه توافق با اسرائیل، پروژه مدیترانه شرقی را با شش تا هفت میلیارد دلار سرمایه برای انتقال سالانه ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز از سواحل اسرائیل به جزیره قبرس و از آنجا به جزیره «کرت» یونان و بعد به سرزمین اصلی یونان، ایتالیا و در نهایت تا شبکه گاز اروپا پیش ببرند. گروهی معتقدند آمریکا با هدف حفظ موازنه در شرق مدیترانه، سناریو مهار تدریجی ترکیه را مورد توجه قرار خواهد داد که در چنین شرایطی، زمینه برای ماجراجوییهای نظامی و امنیتی رژیم صهیونیستی در یونان، قبرس و مناطق نزدیک به ترکیه مساعدتر خواهد شد.
بعضی از شواهد نشان میدهد اگرچه در گذشته ترکیه به دلایل مختلف شروطی را برای عادیسازی روابط با اسرائیل مطرح کرده بود، اما اینک در شرق مدیترانه، شرایط روز به روز برای ترکیه سختتر شده و ترکیه به دلیل سیاستهای اتخاذ شده در لیبی، اختلافات اساسی با فرانسه و مصر و از همه مهمتر ادامه مشکلاتش با یونان و قبرس به اندازه کافی مورد انتقاد اتحادیه اروپا نیز قرار گرفته است.
یونان و قبرس که در منطقه بهطور فزاینده تحت فشار قرار گرفتهاند، در تابستان گذشته همراه با همپیمانان مخالف خود با ترکیه از جمله فرانسه، مصر، امارات، آمریکا، اسرائیل و عربستان در آبهای متشنج منطقه رزمایشهای بسیاری انجام دادند. قرار است تعداد زیادی از جنگندههای اف-15 بنا بر دستور ولیعهد عربستان و بهمنظور تحت فشار قراردادن ترکیه در پایگاه سودا واقع در جزیره کرت مستقر شود. این پایگاه در بزرگترین جزیره یونان، به عنوان پایگاهی برجسته در رزمایشهای هوایی و دریایی مورد استفاده قرار گرفت. ابتدا جنگندههای رافائل فرانسه بهمنظور حمایت از یونان در پایگاه سودا مستقر شدند، سپس امارات 9 فروند از جنگندهای خود را به این پایگاه فرستاد و جنگندههای اف-16 امارات با نیروی هوایی یونان رزمایش هوایی مشترک برگزار کردند. به اعتقاد ترکیه، دولت یونان وارد یک مسابقه بزرگ تسلیحاتی شده است و پیش از پایان سال 2020 با فرانسه برای خرید 18 فروند جت رافائل از این کشور قرارداد امضا کرد. این کشور از آمریکا خواستار خرید جنگندههای اف-35 شد و در دسامبر 2020 نیز تصمیم یونان برای خرید پهپادهای مسلح از اسرائیل و ایجاد یک پایگاه پهپادهای مسلح در دریای اژه اعلام شده بود.
یونان در برابر پهپادهای مسلح ترکیه در اژه، اجبارا اف-16ها را به پرواز درمیآورد. موازنهها در دریای اژه به لحاظ فعالیتهای اکتشافی-دیدهبانی و گامهای بازدارنده، به ضرر یونان است؛ آتن در نظر دارد بخشی از هواپیماهای آموزشی توربوپروپ T-6 را مسلح کرده و آنها را در برابر پهپادهای مسلح ترکیه به پرواز درآورد. اخیرا وزارت دفاع اسرائیل و شرکت اسرائیلی Elbit Systems برنده مناقصه ایجاد و راهاندازی مرکز آموزشی برای نیروی هوایی یونان شدند.
شرکت البیت یک شرکت خصوصی اسرائیلی در ساخت صنایع دفاعی است. ارزش این توافق 20ساله 1.68میلیارد دلار بوده و شامل فروش 10 هواپیمای آموزشی از نوع M-346 ساخت شرکت ایتالیایی «لئوناردو» به یونان و تعمیر هواپیماها و فراهمکردن سامانههای شبیهسازی، آموزشی و لجستیکی است که بهزودی به امضا خواهد رسید/ شرق
