طبقهبندی شده توسط مشاور اقتصادی و سیاسی، راب گاروریک
ژانویه 2009
جمهوری آذربایجان درست همانند اسرائیل ایران را بعنوان تهدید اساسی علیه بقای خود دانسته و همکاری خود را بر اساس این دیدگاه مشترک پایهگذاری کردهاند. آرتور لنک، سفیر اسرائیل در باکو دیدگاه خود را با یک شوخی تلخ بیان میکند و میگوید اگر کشورش شانس تعویض همسایههایش را با جمهوری آذربایجان داشت به این کار تن نمیداد! حتی منابع آزاد به ارتباط تنگاتنگ دو کشور اسرائیل و ج. آذربایجان و ادارههای اطلاعات آنها که از دوران ریاست جمهوری حیدر علیاف برقرار است پی بردهاند و دلیل این همکاری وجود موارد اساسی است که هر دو کشور بطور طبیعی در پی رفع آن هستند.
مقامات آذربایجانی مصرا از منافع اسرائیل در باکو حفاظت میکنند. برای مثال یکی از مقامات جمهوریآذربایجان در خلال آخرین عملیاتها در غزه اعلام کرده بود که دولت جمهورب آذربایجان امنیت محلی حریم سفارت اسرائیل در باکو را بطور قابل توجهی بهبود بخشیدهاند. وقتی مسئولان ج. آذربایجان متوجه برنامه تظاهرات دوم ژانویه در مقابل سفارت اسرائیل شدند، اتوبوسهای پلیس را به سمت محل برنامهریزی شده برای تظاهرات اعزام کرده و تظاهرکنندگان را دستگیر کردند. پلیس ۲۵ نفر از ۱۵۰ نفر تظاهرکننده را دستگیر کرده و بیست نفر آنها را ۱۰ تا ۱۵ روز در بازداشت نگه داشت. در یک تضاد آشکار، دولت ج. آذربایجان به تظاهرکنندگانی که به رفتار حکومت ایران با آذریهای آن معترض بودند اجازه داد تا در مقابل سفارت ایران تجمع کنند. در مورد قضیه تظاهرات مقابل سفارت اسرائیل، مسئولان سفارت نه خبری از تظاهرات داشتند و نه پیش از انجام آن تقاضای سرکوب آن را به دولت ج. آذربایجان داده بودند.
جمهوری آذربایجان به واسطه ارتباط نزدیک با اسرائیل توانست به برخی سیستمهای تسلیحاتی پیشرفته دست یابد که آنها را نه میتوانست از آمریکا و اروپا تهیه کند (بدلیل محدودیتهای قانونی) و نه حتی از کشورهای شوروی سابق مانند بلاروس و اوکراین. در حالیکه کشورهای غربی از ترس تشویق ج. آذربایجان به آغاز جنگ برای “بازپسگیری قرهباغ کوهستانی و مناطق اشغالی” در فروش اسلحه به این کشور تردید دارند، اسرائیل آزادانه به ج. آذربایجان اسلحه فروخته و از این معاملهها با این مشتری ثروتمند نهایت بهره را میبرند. در سپتامبر ۲۰۰۸، در قراردادی کمتر عمومی شده، وزارت دفاع اسرائیل به نمایندگی از سه شرکت اسرائیلی در قرارداد بزرگی با جمهوری آذربایجان مجاب به فراهم نمودن خمپارهانداز، مهمات، موشکانداز و تجهیزات رادیویی شد. شرکت Soltam در این قرارداد مسئول تامین خمپارهانداز و مهمات، Tadiran Communications مسئول فراهم کردن تجهیزات رادیویی و Israeili Military Industries (IMI) موظف به تامین راکتها شد.
لوازم جانبی شامل کیتهای بروز رسانی محصولات تولید شوروی مثل BM-21 و سیستمهای ۱۲۲ میلیمتری گراد-۸، سیستم هدایت برای راکتهای ۱۲۲ تا ۳۰۰ میلیمتر و خودروی شلیککننده برای راکتهای بیش از ۳۰۰ م.م هستند. از آنجا که این توافق صرفا با رقم آن یعنی چند صد میلیون دلار اعلام شد برای کسی جزئیاتش معلوم نبود. ج. آذربایجان در حال حاضر از سیستم راکتی ۱۲۲ م.م. چند-شلیکه Lynx8 که روی کامیون سنگین کاماز-63502 سوار میشود، استفاده میکند.
گزارش اخیر دفتر وابسته نظامی آمریکا نشان میدهد که ج. آذربایجان از طریق صنایع وزارت دفاع خود با یک موسسه اسرائیلی جوینت وینچری تاسیس کرده تا در آن به تولید پهپاد بپردازد. سهام ج. آذربایجان در این جوینت وینچر ۵۱ درصد است و با قرارداد گفته شده در بخش پیشین تفاوت دارد.
مقامات اسرائیلی به ما گفته بودند که رئیس جمهور علیاف در سفر وزیر کشاورزی اسرائیل به باکو در ماه می ۲۰۰۸، روابط جمهوری آذربایجان و اسرائیل را به کوه یخی که نه دهم آن دیده نیست تشبیه کرده بود. این تشبیه بسیار دقیق است زیرا باکو تعادلی میان روابطش با اسرائیل و مسئولیتهایش در سازمان همکاری اسلامی برقرار میکند. این کشور بر حسب وظیفه در اسرائیل سفارت ندارد، عملیات نظامی اسرائیل را در اراضی فلسطین و لبنان هرچند به نرمی محکوم میکند، از موضع سازمان همکاری اسلامی در سطح جهانی حمایت میکند و از هرگونه تحریک ایران اجتناب میکند.
نظر: روابط جمهوری آذربایجان و اسرائیل بر پایه یک پراگماتیسم قوی و اولویتدهی بنا شده است. هدف اصلی اسرائیل آن است که ج. آذربایجان را بعنوان یک متحد علیه ایران، چارچوبی برای زیر نظر داشتن ایران و یک بازار برای اسلحه کنار خود نگاه دارد. برای رسیدن به این اهداف، اسرائیل موقعیت باکو را بعنوان یک عضو سازمان همکاری اسلامی و بعنوان دولتی که مانند اسرائیل میان همسایگان قدرتمند متخاصم محاصره شده، درک میکند. آنها برای تامین اهداف اصلی خود، از اختلافات کوچک صرف نظر میکنند. آنچه برای ما معلوم است این است که هر دو طرف هماکنون از روابط دوجانبه خود راضی هستند.
ترجمه: حامد میرزاحسینی
سند ویکی لیکس: https://wikileaks.org/plusd/cables/09BAKU20_a.html
