آذریها:
چند توصیه کاربردی برای حل نهایی مسائل ترانزیتی و ژئوپلیتیکی در قفقاز جنوبی

۱۲ مهر, ۱۴۰۰
چند توصیه کاربردی برای حل نهایی مسائل ترانزیتی و ژئوپلیتیکی در قفقاز جنوبی

در حالی که باکو توهم حذف ایران از کریدور جنوب – شمال را دارد و به گمان خود می‌تواند ایران را از مسیر تجاری به اروپا متوقف کند و بر سر راه ترانزیت و تجارت ایران مانع ایجاد کند، هیاتی فنی و مهندسی از ایران به سرپرستی «خیرالله خادمی» معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای کشور وارد ارمنستان شده تا در مشارکت در تکمیل جاده تاتو، مسیر دیگری جایگزین جاده گوریس – قاپان شود.

تکمیل جاده تاتو که تنها کمتر از ١۵ کیلومتر از آن باقی مانده، به این معنا است که ایران بدون نیاز به ورود به آذربایجان به ارمنستان می‌رسد و از آنجا به روسیه و اروپا متصل می‌شود.

این مسیر از خطوط حیاتی برای تجارت و ترانزیت ایران به اروپا و اتصال اروپا به چین محسوب می‌شود و باید این مسیر را زنده و روان حفظ کنیم. از این رو ایران برای ساحت و تکمیل هر چه سریع‌تر مسیر مستقیم ایران به ارمنستان اعلام آمادگی کرده‌ است و به زودی مسیر باقی مانده از جاده تاتو در خاک ارمنستان با مشارکت ایران تکمیل می‌شود( به نقل از اعتماد)

از سوی دیگر بر اساس اطلاعات موثقی که ایران در اختیار دارد، باکو و آنکارا بنا دارند با حمله به استان سیونیک ارمنستان و اشغال این منطقه، خط ارتباط ایران با قفقاز جنوبی و دریای سیاه را قطع کرده و در انحصار باکو قرار دهند. این نگرانی دائمی کشورمان باعث شده است که نیروهای مسلح در بالاترین سطح از آماده باش نظامی در چند دهه گذشته قرار بگیرند.

در خصوص اتفاقات اخیر چند توصیه ضروری به نظر می رسد:

  1. هر چند برگزاری مانور و آماده باش نظامی برای تامین منافع کشورمان ضروری است اما به نظر می رسد این مقدار در بلند مدت کافی نیست. به ویژه که مانورهایی از این دست اگر پر تکرار و سالانه باشد، خسته کننده و پر هزینه است. از این رو لازم است تا ایران با جلب همکاری و رضایت جمهوری ارمنستان و همچنین روسیه، پایگاه نظامی دائمی در استان سیونیک تاسیس و با استقرار بین هفتصد الی هزار نیروی نظامی در نقاط استراتژیک این حوزه، تمامیّت ارضی ارمنستان و همچنین امنیّت ژئوپلیتیکی خود را تضمین نماید.
  2. راه حل دیگر، تاسیس کنسولگری ایران در استان سیونیک است. ایران می‌تواند با تاسیس یک کنسولگری بزرگ در استان سیونیک و تعیین دیپلمات ها و مستشاران نظامی نخبه در این کنسولگری، بخش دیگری از منافع خود را تعیین کند.
  3. در خصوص جاده تاتِو که قرار است ایران بازسازی و احداث آن را بر عهده بگیرد، لازم است مدیریت این جاده مانند مسجد کبود ایروان به مدت صد سال در اجاره کشورمان باشد. به این ترتیب هر نوع تعرض به مسیرهای مواصلاتی و ترانزیتی ایران از سوی دیگران اقدامی خصمانه و به منزله نقض حاکمیّت ملّی ایران به شمار می‌رود. در این صورت هر نوع تعرض به جنوب ارمنستان تعرض به ایران محسوب و امکان ریسک باکو و آنکارا را کم می کند.
  4. در خصوص اقدامات جبرانی پیرامون سیاست های خلاف حسن همجواری باکو در خصوص جاده گوریس – قاپان، آزار و اذیّت و تحقیر رانندگان ایرانی، اخذ 130 دلار در هر ورود و خروج به جاده پنج کیلومتری (جمعا 260 دلار) لازم است، با افزایش میزان عوارض مسیر بیله سوار- نخجوان برای کامیون های باکو، اقدام متقابل صورت پذیرد و دقیقا همان رژیم عبور و مرور که باکو برای کامیون های ایرانی در مسیر گوریس تعیین کرده بود، برای مسیر بیله سوار- نخجوان نیز صادق باشد. بخشی از درآمد حاصل از این راه باید هزینه کریدور شمال- جنوب شود.