گاردین در گزارشی تحلیلی و میدانی نوشت: به دنبال افزایش خشم عمومی اهالی قبرس شمالی از ترکیه، این منطقه بحرانخیز به سمت اتحاد دوباره با جزیره قبرس میرود.
جمهوری خودخوانده قبرس شمالی که سرزمینی تحت اشغال ترکیه است، این روزها به واسطه سیاستهای مالی حاکمان این منطقه و وابستگی سیاسی آن به ترکیه در حال سقوط اقتصادی است. هزاران نفر به خیابانها ریخته و به نرخ بالای تورمی که بسیاری را از تأمین نیازهای اولیهشان باز میدارد معترضند. آنها درحالی فریاد تحریم انتخابات پیش روی پارلمان را سر میدهند، که لیست سیاهی از ناراضیان قبرسی که گفته میشود توسط دولت آنکارا به منظور سرکوبی و خفقان تهیه شده، در میان آنها خوف افکنده است.
شنر الکیل رئیس اتحادیه معلمان قبرس شمالی که اکنون از مهمترین رهبران سیاسی مخالف رجب طیب اردوغان و سیاستّهای اقتصادی عجیب و قریب او به شمار میرود، در دفتر خود در نیکوزیای شمالی مشغول تدارک اعتراضات خیابانی بعدی است. به گفته او، این روزها فریاد خشم است که در آسمان قبرس شمالی تحت اشغال ترکیه طنینانداز است.
الکیل که سخنگوی هواداران اتحاد دوباره جزیره قبرس ــ که در اثر جنگ به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم شده ــ است، میگوید «بزرگترین مشکل ما ترکیه است. ترکیه باید دست خود را از قبرس کوتاه کند و لیره خود را برداشته گم شود».
دو سال پس از اشغال منطقه قبرس شمالی توسط ترکیه، یعنی در سال ۱۹۷۶، لیرهٔ ترکیه توسط حکومت خودخواندهٔ قبرس شمالی پول رسمی شد. تنزل ارزش لیره در مدت اخیر اثر مخبری بر زندگی اهالی قبرس شمالی که همچنان تحت تحریمهای بینالمللی و قطع رابطه با جهان هستند، داشته است.
به گفته الکیل، «مردم از انزوای بینالمللی خستهاند و آگاهند که وضعیت بدتر خواهد شد». «پنج سال پیش، زمانی که یک معلم وارد نظام آموزشی ما میشد حقوقش معادل ۱۱۰۰ یورو در ماه بود. امروز به خاطر کاهش ارزش لیره، شده ۳۵۰ یورو در ماه».
ده روز پیش، که حدود ۱۵ هفته پس از پیروزی ارسین تاتار، ترکگرای افراطی، در انتخابات ریاست جمهوری قبرس شمالی میگذشت، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، سختترین هشدار خود تا کنون را در این خصوص اعلام کرد و گفت «بدون یک تصمیم قاطعانه»، تلاشهای آتی برای انجام مذاکرات صلح بیثمر خواهد بود.
عزت ازکان، رهبر حزب قبرس متحد، یکی از سه حزب چپگرای تحریمکننده انتخابات پارلمانی آتی، میگوید «تاتار دستنشاندهٔ دولت آنکارا است و تنها پس از مداخلهٔ ترکیه در فرایند دموکراتیک ما پیروز انتخابات شد. سیاستهای جداییطلبانه او [از جزیره قبرس] به نفع ما نیست. تنها راه مخالفت با آنها، جنگیدن با همه آنهاست». تاتار هوادار توافق دو قسمت جزیره قبرس بر ایجاد دو دولت مستقل است.
به گفته ازکان، در ۳۸امین سال اعلام یکطرفه جدایی جمهوری قبرس شمالی، مداخلهٔ دولت ترکیه در امور داخلی قبرس شمالی هیچوقت این اندازه وقیحانه نبوده است. «انتخابات دیگر بیان ارادهٔ واقعی ترکان قبرسی نیست، بلکه بازی طراحیشدهای از سوی ترکیه است. ازکان که زمانی عضو پارلمان این جمهوری خودخواده بود، میگوید «مشکل اصلی ما سیاسی است. سختیهای اقتصادی ما ناشی از وضعیت سیاسی است، ناشی از تداوم اشغال نظامی شمال از سوی ترکیه به واسه لیره است».
جمهوریخودخواندهٔ قبرس نتیجهٔ اشغال نظامی یک سوم خاک قبرس توسط ترکیه است. ترکیه در در ۱۹۷۴ در واکنش به تلاش آتن برای اتحاد قبرس با یونان با حمایت از یک کودتای نظامی، دست به لشکرکشی به خاک قبرس زد و شمال این جزیره را اشغال و حکومتی دستنشانده در آنجا برپا کرد. با آنکه ترکان قبرسی در رفراندوم سال ۲۰۰۴ به اتحاد دوباره با قبرس رأی دادند، اکثریت اهالی یونانیتبار قبرس تقسیم قدرت با شمال را رد کردند و به عنوان یک دولت تجزیهشده به اتحادیه اروپا پیوستند. تا زمان اتحاد دوباره شمال و جنوب، قوانین اتحادیه اروپا در قبرش شمالی به حالت تعلیق است. اکنون تنها ترکیه است در جهان که جمهوری خودخوانده قبرس شمالی را به رسمیت میشناسد.
تا چندی پیش، قبرس مکان نسبتا امنی برای مخالفان اردوغان و حزب عدالت و توسعه بود که با هجرت یا تبعید به این جزیره به عنوان منطقهای امن، دست به نقد آزادانه رئیسجمهور اقتدارگرای ترکیه میزدند. اما علنی شدن وجود لیست سیاه توسط روزنامهٔ محلی اوروپا Avrupa در اکتبر سال جاری، سبب تشویش بزرگی در میان مخالفان ساکن در جزیره و خوف اهالی قبرس شمالی از تصمیم ترکیه به خفقان در این منطقه گردیده است. در لیست سیاه نام ۴۲ سیاستمدار، نویسنده، روزنامهنگار، وکیل، هنرمند و فعالان سندیکایی را به چشم میخورد.
