سازمان بین‌المللی «گزارش‌گری جرایم سازمان‌یافته و فساد OCCRP» در گزارشی مفصل افشا کرد: چشم‌پوشی بریتیش پترولیوم در برابر فساد، به عوض پروژه گاز باکو
اسناد افشاشده نشان می‌دهد که دو شرکت دولتی باکو مبلغ ۱.۷ میلیارد دلار از میدان گاز «شاه دنیز ۲» که خط لوله جنوبی به اروپا را تغذیه می‌کند، دزدیده‌اند.
یافته‌های اصلی:
دو شرکت متعلق به شرکت نفت دولتی جمهوری آذربایجان از محل عملیات توسعه شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم در دریای مازندران (مشهور به شاه دنیز ۲) دست به چپاولی گسترده به واسطه هزینه‌تراشی‌های جعلی و قراردادهای ساختگی زده‌اند.
به شهادت چندین منبع، بارها به شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم درباره موارد فساد در پروژه مذکور هشدار داده شده، اما این شرکت هیچ اقدامی انجام نداده است.
عمده این ۱.۷ میلیارد دلار پیش از آنکه مبالغ سود [حاصل از پروژه] به بودجه دولتی باکو واریز شود، به مصرف رسیده است. که نشان می‌دهد کسی که زیان دیده مردم هستند، نه شرکت خارجی بریتیش پترولیوم.
همزمان با این پروژه، مدیر یکی از شرکت‌های دولتی باکو و همسرش املاک فراوانی به ارزش بیش از ۱۰ میلیون دلار در میامی خریده‌اند
همزمان با سرکوبی گسترده جامعه مدنی و روزنامه‌نگاران مستقل توسط دولت باکو، صدها میلیون دلار پول ناپدید شده است.
سازمان بین‌المللی «گزارش‌گری جرایم سازمان‌یافته و فساد OCCRP» طی گزارش پژوهشی و مستند مفصلی به ابعاد گسترده فساد بین‌المللی در شرکت نفت دولتی جمهوری آذربایجان و روابطش با شرکت نفت انگلیسی بریتیش پترولیوم پرداخته است.
در سال ۲۰۱۳ صدها کارگر کارخانه‌ای تحت مالکیت بوس شلف (شرکت نفت و گاز متعلق به دولت باکو) اعتصاب کردند و خواستار افزایش دستمزدها شدند. آنها از دستمزد پایین، فقدان بیمه بهداشت، عدم امنیت شغلی رنج می‌بردند و در معرض اخراج ساده، تنبیه فراوان توسط خارجی‌ها و اهانت قرار داشتند.
شرکت نفت دولتی باکو (SOCAR)، مالک شرکت بوس شلف، قول تحقیق داد. اما ترتیب اثری صورت نگرفت و در سال ۲۰۱۷ کارگران رنج دیده شکواییه خود را پیش الهام علیف بردند. آنها می‌گفتند که مدیر عامل شرکت، اختیار آخوندف، «هر ماه، مبالغ میلیونی» می‌دزدند و اعضای خانواده خود را حقوق نجومی به استخدام شرکت درآورده. «فامیل‌بازی، نظام اربابی و گانگستریم»، سه ویژگی حاکم بر شرکت از نظر کارگران معترض بود. آنها نوشتند هرکس که به این وضعیت اعتراض می‌کند، توسط شرکت اخراج می‌شود.
در آن سال‌ها، شرکت بوس شلف پیمانکار اصلی عملیات توسعه شرکت نفت انگلیسی بریتیش پترولیوم در سواحل باکو در دریای مازندران بود. پروژه‌ای که در نتیجه آن، گاز از میادین دریای مازندران هزاران کیلومتر آنسوتر به اتحادیه اروپا تلمبه می‌شود: خط لوله گازی جنوبی.
در حالیکه کارگران بوس شلف از تامین معاش اولیه خود محروم و دایم مورد تحقیر و استثمار بودند، مدیران شرکت پول عظیمی به جیب زده‌اند. اسناد موجود در بریتیش پترولیوم که توسط OCCRP تحلیل شده است، نشان می‌دهد که بوس شلف و دیگر شرکت‌های اقماری شرکت دولتی نفت باکو، به واسطه قراردادهای جعلی و هزینه‌های ساختگی، مبلغی بیش از ۱.۷ میلیاد دلار از پروژه شاه دنیز ۲ بالا کشیده‌اند.
کوریدور یا خط لوله گاز جنوبی از جمهوری باکو به اتحادیه اروپا شامل سه خط لوله اتصال‌یافته است. ۳۵۰۰ کیلومتر را پوشش می‌دهد و یکی از بزرگترین پروژه‌های زیرساخت‌های جهان است.
عمده این ۱.۷ میلیارد دلار پیش از آنکه مبالغ سود [حاصل از پروژه] به بودجه دولتی باکو واریز شود، به مصرف رسیده است. که نشان می‌دهد کسی که زیان دیده مردم هستند، نه شرکت خارجی بریتیش پترولیوم. همزمان با این پروژه، آخوندف، مدیر عالم شرکت دولتی بوس شلف و همسرش، املاک فراوانی به ارزش بیش از ۱۰ میلیون دلار در میامی خریده‌اند.
بنا به شهادت سه تن از افرادی که در پروژه شاه دنیز ۲ کار می‌کردند، موارد اتهامی فساد بارها به بریتیش پترولیوم گوشزد شده، اما این شرکت انگلیسی هیچ اقدام انجام نداده است.
تحقیقات OCCRP نشان می‌دهد که طی سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ که حکومت باکو مشغول سرکوبی گسترده جامعه مدنی و روزنامه‌نگاران مستقل بود، صدها میلیون دلار از محل پروژه دنیز ۲ دزدیده شده است. در سپتامبر سال ۲۰۱۵ بود که پارلمان اروپا اعلام کرد که جمهوری آذربایجان بدترین وضعیت به لحاظ شاخص حکمرانی غیردموکراتیک را در منطقه اوراسیا طی ده سال گذشته تجربه کرده است.
پاتریک باند استاد توسعه اقتصادی در دانشگاه ژوهانسبورگ می‌گوید «شرکت‌های نفتی بزرگ از جمله بریتیش پترولیوم بر شرکای خود در بسیاری از اقتدارگراترین رژیم‌های دنیا مسلط هستند و آنها را هدایت می‌کنند. آن رژیم‌ها نمی‌توانند بدون بریتیش پترولیوم به عنوان سرمایه‌گذار و درآمدهای حاصل از منابع مثل نفت و گاز که هزینه‌های نظامی‌گری و سرکوب مقاومت مردمی را ممکن می‌کند، به حیات خود ادامه دهند». به گفته این کارشناس « اتحادیه اروپا، جمهوری آذربایجان را به عنوان منبع جایگزین گاز روسیه مورد استفاده قرار می‌دهد، اما این استفاده به قیمت قربانی‌شدن اکولوژی و مردم این کشور انجام می‌شود».
گزارش مفصل OCCRP در ادامه به جوانب حیرت‌انگیزی از فساد مقامات حکومتی در پروژه شاه دنیز ۲، حقوق‌های نجومی مدیران دولتی شاغل در شرکت‌های نفتی دولتی، استثمار کارگران، نقش خارجی‌ها مثل اتحادیه اروپا، چشم‌پوشی بریتیش پترولیوم در برابر چپاول گسترده در این پروژه می‌پردازد.
