وجید بهمن: در زیر به گزارشی ۱۰۰ ساله از نوروز ، جشن ملّی و تاریخی ایرانیان، بقلم دکتر فخرالدین شوکت، پزشک و دیپلمات اواخر دوران عثمانی می‌پردازیم.
دکتر شوکت بعنوان یکی از تندروترین چهره‌های تُرک‌گرای اواخر دوران عثمانی، مدتی را نیز بعنوان دیپلمات در ایران سپری کرده بود
وی پس از بازگشت به استانبول و در سال ۱۳۳۹ قمری، مجموعه مشاهدات و نوشته‌های خود درمورد ایران و ایرانیان را در قالب چند مقاله، در نشریه وارلیق منتشر کرده بود.
دو سال بعد و در سال ۱۳۴۱ قمری، این مقاله‌ها در قالب کتابی با عنوان «ایران» به زبان ترکی عثمانی، منتشر گردید.
دکتر فخرالدین شوکت در بخشی از این کتاب با عنوان «عادات ملیه» توضیحاتی دقیق و کم نظیر از جشن نوروز و عادت‌ها و رسوم ایرانیان در ایام نوروز را ارائه می‌دهد.
این بخش مهم از کتاب را برایتان ترجمه‌ی پارسی کرده‌ام که در ادامه خواهید خواند:
عادت‌های ملی
عید نوروز
در ساعت و دقیقه‌ی ورود کره‌ی زمین به برج حمل [فرودین]، عید نوروز شروع می‌شود.
آغاز عید نوروز که برابر است با ۲۲ مارچ تقویم میلادی در عین حال روز اول سال مالی خورشیدی نیز است.
می‌توان گفت که نوروز سنگ زیرین بنای مدنیت ملی ایران است.
این جشن ملی به حدی باشکوه و بزرگی و پر از احتشام و شادی و سُرور و جوشش برگزار می‌گردد که اعیاد دینی بمانند رمضان و قربان و اعیاد دیگر بمانند روز مشروطه در مقابل آن خاموش محسوب می‌گردند.
نوروز بدون هیچ تغییری قرن‌ها و وقایع بسیاری را به مبارزه طلبیده است و در آسمان گشاده‌ی کشور بمانند ستاره‌ی همیشه درخشانِ قطبی، ثابت و مستقر بوده است و با ماهیتی مقدس تا به اندازه‌ی عبادت کردن در روح ایرانیان، تا به امروز برجای مانده است.
در نوروز تمام مغازه‌ها و بازارها بسته و تعطیل می‌شود. از طرف منجم‌ها بمنظور مبارکی و خوش یمنی سال جدید تبریک‌نامه ها و قصیده‌هایی نوشته و به رجال دولتی و مردم تقدیم می‌شود.
تمام باغ‌ها و دشت‌های اطراف شهرها پر از مردمی می‌شود که جهت تفریح و تفرج آمده‌اند.
تبریک‌ها و دید و بازدید‌های پرشماری انجام می‌شود.
پیش از عید لباس‌های نو دوخته می‌شود و مواد خوردنی و لوازم مخصوص عید حاضر می‌شود.
کسانی که برای تبریک عید می‌آیند ابتدا با چای و شربت بیدمشک و سپس با انواع میوه‌های خشک و تر، قرابیه و انواع شیرینی‌ها پذیرای می‌شوند.
دولت برای اینکه خارج از این حرکت و جشن جمعی و عمومی قرار نگیرد در حضور شاه مراسم تبریک برگزار می‌کند، توپ ها به آتش در می‌آیند و شترها قربانی می‌شوند.
عید نوروز ۱۳ روز می‌باشد و هر روز به ترتیب غذاهای پلو دار خورده می‌شود: عدس‌پلو، رشته‌پلو، پلو با گوشت قورمه، پلو با انگور، نخود پلو و باقالی‌پلو… لازم به توضیح است باقالی‌پلو در نوروز بیشتر مورد توجه است….”
