هویتی غیر ایرانی و ساختگی برای باشندگان آذربایجان هستند ، واژه « آذری » پدیده ای نو و جعلی معرفی می شود . در این جستار بر آنیم تا با بررسی واژه « آذری » در مفهوم قومی و تباری با استفاده از اسناد دست اول تاریخی ، نشان دهیم که واژه « آذری » در منابع تاریخی اسلامی در هر دو مفهوم _ زبانی _ و _ قومی و تباری _ مورد استفاده قرار گرفته است و این واژه در مفهوم تباری و قومی نیز دارای اصالت تاریخی می باشد . پیش تر پیرامون واژه « آذری » در مفهوم زبانی مطالب بسیاری از سوی اساتید حوزه تاریخ و زبان شناسی نگاشته شده است و اسناد پر شماری از منابع کلاسیک اسلامی ارائه گردیده است و نیازی به بازنویسی وجود ندارد . اما در خصوص کاربرد واژه « آذری » در مفهوم قومی و تباری حداقل می توان دو سند بسیار مهم و دست اول تاریخی ارائه نمود :
سند شماره یک : کتاب البلدان اثر احمد بن ابی یعقوب بن جعفر بن وهب بن واضح عباسی معروف به ابن واضح و الیعقوبی مورخ و جغرافی‌دان بنام قرن سوم هجری ، همزمان با دوران خلافت عباسیان می باشد . وی این کتاب را در سال ۲۵۸ هجری قمری و نوشت و این کتاب، مرجعی برای نویسندگان بعد از او قرار گرفت. وی برای نگارش این کتاب اقدام به مسافرت‌های زیادی کرد.
نویسنده مسافرت خود را از بغداد و سامرا شروع می‌کند و بعد به طرف ایران و شمال افغانستان و ترکستان و هند و چین می‌رود. سپس از جغرافیای امپراتوری بیزانس، سوریه، مصر و شمال آفریقا سخن می‌گوید. که البته بخش بیزانس و شمال آفریقای این اثر گم شده است. یعقوبی در کتاب خود در خصوص آذربایجان و باشندگانش می نویسد :
«و اهل مدن اذربیجان و کورها اخلاط من العجم الاذریه و الجاودانیه القدم اصحاب مدینه البذ التی کان فیها بابک تم نزلتها العرب الما افتتحت »
همانطور که در متن عربی هم مشاهده می کنید وی مردم آذربایجان را مخلوطی از ایرانیان آذری و جاودانیهٔ قدیم می‌شمارد و به نظر می‌رسد منظورش آذربایجانی‌های مسلمان و آذربایجانی‌های پیرو بابک خرّم‌دین است
نگاره سند در سمت راست تصویر قابل مشاهده است
سند شماره دو : کتاب التنبیه و الاشراف اثر علی بن حسین مسعودی تاریخ‌نویس و جغرافی‌دان و دانشمند و جهان‌گرد بغدادی قرن چهارم هجری می باشد . مسعودی در خصوص سال های پایانی حکومت ساسانیان و نیز جنگ معروف قادسیه بین ایران و اعراب می نویسد :
« فلم تزل معظمه عند جمیع ملوکهم إلى أن وجه بها یزدجرد بن شهریار آخر ملوک الفرس من الساسانیه مع رستم الآذرى لحرب العرب بالقادسیه فی سنه 16 على ما فی ذلک من التنازع. »
همانطور که در متن عربی هم مشاهده می کنید مسعودی رستم فرخزاد سپهسالار ارتش ایران را با عنوان «رستم الآذرى » خطاب می کند و وی را آذری می داند.
نگاره سند در سمت چپ تصویر قابل مشاهده است
اسناد دست اول تاریخی نامبرده شده در متن به روشنی نشان می دهد که واژه « آذری » در مفهوم تباری دارای اصالت بوده و مورخین بنام سده های نخستین اسلامی از این واژه جهت اشاره به تبار مردمان و باشندگان آذرآبادگان استفاده کرده اند .
