توضیح: مشفق عباس اف از فعالین قدیمی تالش است که کمتر حضور رسانه ای داشته ولی در محافل سیاسی باکو و بین تالشها کاملا شناخته شده است. وی که در حال حاضر در روسیه زندگی می کند، نایب رئیس کمیته لنکران حزب برابری آذربایجان در دوران شوروی سابق بود. نام اول این حزب «حزب خلق تالش» بود که بعداً به دلیل ثبت نشدن در نهادهای دولتی (وزارت عدلیه) به حزب تساوی خلق آذربایجان تغییر یافت.
این حزب با هدف احیای حقوق تالش‌های جمهوری سوسیالیستی آذربایجان در سال 1989 تأسیس شد. بعد از فروپاشی شوروی این حزب به رهبری هلال ممدوف ( مدیر مجله صدای تالش که توسط حکومت وقت باکو منحل گردید) از سال 1991 فعالیت خود را با نام حزب برابری خلق آذربایجان ازسر گرفت. در ژوئن 1993، پس از اعلام استقلال جمهوری تالش مغان، قانونی بودن این حزب توسط دیوان عالی کشور باکو لغو شد. در ادامه گفتگو با این فعال سیاسی را می خوانید.
با سلام و تشکر از پذیرش انجام این گفتگو، لطفا در مورد نقش دولت علیف در تامین نیازهای اسرائیل اعم از نفت و دیگر کالاها توضیح دهید.
بسم الله الرحمن الرحیم سلام بر شما! اگر به روندهایی که در دنیا جریان دارد با دقت نگاه کنیم، شاهد خواهیم بود که این روندها بین دو نیروی متضاد درحال پیاده سازی شدن است: طرف اول نیروی “خیر” است که به نیابت از جبهه حق و عدالت در حال فعالیت است (موضع اتخاذ شده توسط دولت های ایران و روسیه) ، و در طرف دوم نیروی”شر” قرار دارد که با نیات بدبینانه علیه جبهه حق و عدالت عمل می کند. اینها همان طرفداران دنیای تک قطبی هستند که برای دنیا رجز میخوانند ( ایالات متحده آمریکا و دولتهای زیردست آن). نیات بدبینانه آنها در حوادث اخیر درحال ثابت شدن است. اختلاف و برادرکشی بین دو قوم مسیحی اسلاو مذهب یعنی روسیه و اوکراین در مقابل دیدگان همه قرار دارد.
تجاوزات وحشیانه رژیم صهیونیستی اسرائیل که متحد ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه است به مردم صلح طلب فلسطین در منطقه غزه همه نیروهای صلح دوست جهان را به فکر واداشته است. حتی در بسیاری از کشورهای جهان، مردم یهودی الاصل علیه رژیم صهیونیستی اسرائیل سخن می گویند و خواهان توقف تجاوزات، ظلم و نسل کشی علیه مردم فلسطین هستند.
در چنین شرایطی «مقامات مسلمان جمهوری آذربایجان» نیازهای ارتش رژیم صهیونیستی را که درحال ریختن خون فرزندان هزاران نفر از برادران و خواهران مسلمان ما است را با صادرات نفت و گاز تامین می کنند . آنها سعی می کنند این رابطه نامیمون را به وسیله یک توافق اقتصادی بین دو کشور توجیه کنند. به نظر من جمهوری آذربایجان حداقل باید نشان میداد که یک کشور مسلمان است و در زمان تهاجم نظامی این توافق را موقتاً تعلیق می کرد.
من این اقدام مقامات جمهوری آذربایجان را به اندازه کاری که رژیم صهیونیستی اسرائیل انجام داده ، جنایت علیه ملت فلسطین می دانم و نمی توانم نام جداگانه ای بر روی آن بگذارم.
موضع تالش های جمهوری باکو در این زمینه چیست و چرا شاهد مخالفت علنی با صهیونیست ها در باکو نیستیم؟
سوال شما باعث شد به اتفاقات سال 1993 برگردم. زمانی که مرحوم علی اکرم همت‌اف تاسیس جمهوری تالش مغان را اعلام کرد، اکثر مردم منطقه از او حمایت کردند و از اهمیت خودمختاری سیاسی برای مردم تالش می گفتند. زیرا اکثر تالشی ها فکر می کردند که این اتفاقات با دولت جمهوری آذربایجان هماهنگ شده است.
پس از سخنرانی تلویزیونی حیدر علی اف، مردم ترسیدند ، زیرا ظلمی که او در سالهای قبل به مردم روا داشته بود هنوز از خاطره مردم بیرون نرفته بود ، حتی الان هم مردم هرگز نمی توانند نظر خود را ابراز کنند.
امروز هم افرادی که به مسجد می روند تا نمازشان را به موقع بخوانند، به اتهامات واهی مانند جاسوسی برای ایران، عمدتاً اتهامات مرتبط با مواد مخدر و خیانت زندانی می شوند ، تعداد این افراد تاکنون از 4000 نفر فراتر رفته است. اگر به مسجد رفتی و نماز خواندی، باید در عین حال به نظام و حکومت علیف هم سجده کنی ! در چنین شرایطی کدام مسلمان تالشی، ترک، تات و غیره می تواند نظر خود را بگویید؟
در حال حاضر گروهای ظاهرا مخالف در جمهوری آذربایجان در خدمت خود این رژیم هستند و وقتی عده ای از عدالت صحبت می کنند متهم به جاسوسی به نفع ایران و اخیراً روسیه می شوند. تنها راه نجات، تغییر رژیم کنونی و برکناری آن از قدرت برای رهایی مردم از بردگی است.
برای تغییر فضای رسانه ای به نفع فلسطین در باکو چه باید کرد؟ آیا هنوز مردم باکو خودشان را به خاطر کمک اسرائیل به این کشور در جنگ ۲۰۲۰ مدیون اسرائیل می دانند؟
همانطور که میدانید رسانه های جمهوری آذربایجان در هر زمینه ای که هستند کاملا در خدمت قدرت حاکم قرار دارند. تغییر فضای رسانه ای در داخل این جمهوری به شدت به عوامل خارجی بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر غرب در آینده نزدیک فشار خود را در مورد قره باغ کوهستانی افزایش دهد، افکار عمومی در آذربایجان 180 درجه تغییر خواهد کرد. درعین حال به شما اطمینان می دهم که به جای کمک‌های رژیم صهیونیستی ، بیشتر از ضرری که این کمک ها به اقتصاد جمهوری آذربایجان وارد کرده است سخن خواهد رفت.در غیر این صورت تغییر فضای رسانه ای به نظر من غیرممکن است.
آیا بین افکار عمومی در باکو و ترکیه به خاطر حمایت شدید علیف از اسرائیل اختلاف ایجاد شده؟
حمایت علی اف از اسرائیل باعث خشم شهروندان ترکیه و همچنین در دیگر کشورها شد. با وجود اینکه این موضع رسمی باکو است، اما مردم ترک آن را محکوم میکنند. برخلاف باکو، شهروندان ترکیه می توانند این مخالفت را آشکارا بیان کنند. در این مورد بخصوص هم اختلاف نظر بین هوچی های رسانه‌ای جمهوری آذربایجان و مسلمانان ترکیه به وضوح قابل مشاهده است.
این واقعیت که رئیس جمهور ترکیه “اردوغان” با اظهارات تند عوام فریبانه درحال اجرای نمایش مدنظر خود برای جامعه جهانی است بر هیچ کس پوشیده نیست. البته که وی با این کارها به هیچ وجه نمیتواند پاسخگوی مطالبات مسلمانان باشد.او کاری نمیکند مگر اینکه برای خودش سود سیاسی داشته باشد. هدف اصلی او نیز از این نمایشها کسب رهبری جهان اسلام است. ترکیه همچنان به صادرات نفت با تانکرها به اسرائیل ادامه می دهد زیرا علی اف و اردوغان از یک مرکز کنترل می شوند.
تالش ها چه خواسته ای از ایران دارند و چگونه می توان جلوی افزایش نفوذ تکفیری ها و وهابی ها و تجزیه طلبان ضد ایرانی در جمهوری باکو را گرفت؟
در شرایط سیاسی امروز، اکثر فعالان مسلمان تالشی به دنبال کمک کرفتن از دولت ایران هستند، تالشها از جمهوری اسلامی ایران می خواهند تا از آنها در مبارزه برای آزادی از یوغ سیاستهای ضد بشری جمهوری آذربایجان حمایت کنند. بالاخره اکثر مردم ما می دانند که ایران وطن تاریخی آنان است.
هرچند که در مقابل، بخشی از آنها فریب هوچی های رسانه‌ای رژیم علی اف را میخورند و به آنها روی می آورند و تبلیغات مخالف را انجام می دهند. آنها آشکارا این را در جمهوری باکو بیان می کنند که تلاش جمعیت تالش برای قدرت گرفتن در فدراسیون روسیه برخلاف خواسته‌های رهبری جمهوری آذربایجان خواهد بود.
ما این را حتی اینجا، در روسیه، احساس می کنیم و می بینیم که لابی های جمهوری آذربایجان همچنان در روسیه کار خود را انجام می دهد طوری که احساس نمیکنند قدرتی مانع آنها است. با وجود روابط گرم دولت باکو با ایران و روسیه، تبلیغات داخلی ضد ایرانی و ضد روسی همچنان با قدرت در باکو ادامه دارد.همان طور که پیشتر نیز اشاره کردم برای جلوگیری از گسترش نگرش ضد ایرانی دولت باکو نیاز به افزایش فشار غرب بر باکو وجود دارد.
پیش بینی شما از سرنوشت قراباغ چیست؟ آیا در آنجا هم مثل نقاط تازه تصرف شده دیگر مثل زنگیلان و …. نیروهای امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل مستقر می شوند؟
از این که حوادث به شکل فعلی پیش رفت، می توان نتیجه گرفت که پیروزی نهایی در قراباغ هنوز به دست نیامده است. امروز نگرش مغرضانه باکو نسبت به تهران و مسکو و فشار غرب بر باکو این موضوع را بار دیگر تایید می کند. بنابراین، شروع دوباره جنگ در این منطقه اجتناب ناپذیر است. اگر رژیم تغییر نکند، باکو با کمک نیروهای امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل اقدام به اشغال سرزمین‌های دیگر و افزایش اراضی خود می کند.
با توجه به این که لنکران پایتخت تاریخی تالشها است نظر شما و موضع عمومی مردم تالش در رابطه با انتخاب شدن این شهر به عنوان پایتخت کشورهای ترک زبان چیست؟ آیا در مناطق تالش هم تغییر بافت جمعیتی ، مذهبی ، هویتی و ترویج نظام مند ایران ستیزی وجود دارد؟
کاملا واضح است که شهر لنکران در طول تاریخ مرکز مسکونی فشرده ، تجمع و پایتخت خانات تالش بوده.ما مردمی ایرانی زبان هستیم. من معتقدم پیشنهاد رهبر سیاسی جمهوری آذربایجان برای معرفی منطقه تالش لنکران به عنوان نامزد “پایتخت جوانان جهان ترک” ادامه سیاست همسان سازی هویتی اجباری آنها علیه مردم تالش است.
در تأیید این موضوع می‌خواهم بگویم که مردم ما در جمهوری آذربایجان و در سرزمین خود حق ندارند فرهنگ و زبانشان را حفظ کنند و هویت خود را ابراز کنند. شهر لنکران که متعلق به تالشها است هیچ وقت نمی تواند پایتخت جوانان ترک باشد. در منطقه تالش، سیاست های همسان سازی هویتی ترکی و تغییر بافت و پراکندگی مذهبی با سرعت بیشتری نسبت به سایر مناطق انجام می شود.
کلمه تالش که نام تاریخی سرزمین ماست با کلمه جنوب جایگزین شده است. آنها مردم را عادت داده اند تا تالش را به نام “جنوبی” صدا کنند. وهابیت و فرقه نورچی( نورچی فرقه‌ای در دین اسلام است که بر اساس رساله‌ی نور ، تفسیر مغرضانه‌ای از قرآن که توسط سعید نورچی نوشته شده، ارائه می دهد . کسانی که رساله های نور را پذیرفتند اصطلاحا نورچی نامیده میشوند. اخیرا مبلغ فرقه نورچی در جمهوری آذربایجان مسجد قدس را فاقد قداست و معراج پیامبر اسلام و امام زمان را دروغین خوانده بود.) به طور تصنعی و تصاعدی در حال افزایش است ، همه اینها هم در خدمت تبلیغات ضد ایرانی هستند..
با توجه به این که قسمت اعظم منابع طبیعی جمهوری آذربایجان از جمله معادن ، جنگلها و ثروت و تجارت دریایی و نفت در مناطق تالش نشین واقع شده ، از نظر شما از این ثروتها برای بهبود زندگی تالشها استفاده می شود و یا بر علیه آنها ؟
سهم زیادی از سود حاصل از منابع طبیعی جمهوری آذربایجان برای بهبود وضعیت و رفاه مردم ساکن آذربایجان استفاده نمیشود ، بلکه به ضرر منافع ملی مردم از جمله تالشان استفاده میشود.
موج بیکاری در کشور بیداد میکند ، این مساله در منطقه تالش کمی بیشتر احساس می شود. به همین دلیل تالشی ها مجبور به ترک سرزمین های تاریخی خود هستند ، این هم در نوبه خود به مثابه ابزاری در راستای سیاست تغییر بافت جمعیتی و هویتی این مناطق توسط دولت جمهوری آذربایجان استفاده میشود . مردم ما عمدتاً برای کسب درآمد به روسیه مهاجرت می کنند.در نهایت این امر نیز باعث تضعیف روند رشد و تثبیت بافت جمعیتی در سرزمین های تاریخی تالش می شود.
در پایان اگر نکته ای دارید، بیان کنید.
آذرماه سال گذشته به مدت 10 روز به ایران سفر کردم. در تهران با گروهای فرهنگی تالشی از جمله اساتید و دانشجویان دانشگاه تهران دیدار داشتم. در آنجا نظر اصلی ام را به آنها گفتم، نام تالش ریشه در خاک ایران دارد .اساتید باید بدانند که نام تاریخی استان گیلان که به صورت ناعادلانه توسط رضا شاه پهلوی تغییر یافت در اصل استان “تالش و گیلان” بوده است ، این اتفاق دردناکی برای تالشها بود و این یک واقعیت تاریخی است.
بنظر من دولت جمهوری اسلامی ایران می تواند با اصلاح این بی عدالتی تاریخی، احترام زیادی در نزد مردم ما به دست آورد. اگر این چنین بشود دولت و مردم چیزی از دست نخواهند داد.
