بهار ترکی در استانبول؛ اردوغان به هر قیمتی ادامه می دهد

۱۲ خرداد, ۱۳۹۲
بهار ترکی در استانبول؛ اردوغان به هر قیمتی ادامه می دهد

در حاشیه میدان تقسیم در مرکز استانبول تحصن کرده‌اند. آنها از برنامه ساخت‌وساز در اطراف این میدان، خشمگین هستند.

 

شعار این گروه چندصدنفره «تقسیم را اشغال کنید» است؛ الهام‌گرفته از جنبش «وال‌استریت». این بهانه به خودی خود برای تظاهراتی به این بزرگی کافی است. فراموش نکنیم انگیزه اولیه جنبش اعتراضی می‌1968 در پاریس و سایر شهرهای اروپا نیز چیز مشابهی بود: مبارزه برای متوقف کردن شاهراه ساحل غربی و جلوگیری از نابودی محله‌های قدیمی به دلیل ساختن آسمانخراش‌هایی همچون «پالاس دیتالی» و «مونپارس». تظاهرات در روز جمعه پس از آن به خشونت کشیده شد که پلیس ضدشورش به متحصنان، حمله کرد. اعتراضات با سرعت خیره‌کننده‌ای به چند شهر دیگر مانند «آنکارا»، «ازمیر»، «قونیه» و «بودروم» گسترش یافت.

به همین سرعت سوسیالیست‌ها، اتحادیه‌های کارگری، اعضای احزاب مخالف و حتی گروه معروف به «مسلمانان ضد کاپیتالیسم» به اعتراضات پیوستند. با این حال در ماه‌های اخیر جامعه ترکیه از یک‌سو به‌واسطه سیاست‌های حزب حاکم، که مردم آن را حمله مستقیم به زندگی خصوصی می‌دانند و از سوی دیگر سرکوب فعالان کارگری و رسانه‌ها، به‌شدت ملتهب و آماده اعتراض بود. چند هندوانه‌ای که اردوغان با یک دست خود برداشته است او را به دالانی هدایت کرده است که امکان دارد برنامه‌های آینده او را برای تصدی پست ریاست‌جمهوری زیر سوال ببرد. سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه که تا پیش از داستان‌های سوریه به صفر رساندن مشکلات منطقه‌ای با همسایگان بود هم‌اینک در عرصه اجرا به نقطه جوش رسیده و سوریه پاشنه‌آشیل حزب حاکم در ترکیه شده است.

اردوغان می‌خواهد بمب‌گذاری در ریحانلی را به گردن مهم‌ترین حزب مخالف خود یعنی حزب جمهوریخواه خلق بیندازد. در مقابل کمال کلیچداراغلو می‌گوید که آماده زندان رفتن است و از حرف‌های خود بازنمی‌گردد. او می‌گوید که نخست‌وزیر ترکیه دست در دستان

تروریست‌های مخالف اسد دارد. حزب او که ماه پیش به دیدار اسد رفته بود دولت اردوغان را به صرافت انداخت تا از حزب جمهوریخواه خلق به جرم اقدام علیه امنیت ملی شکایت کند. این در حالی است که قانون تازه‌ای که او قصد به تصویب رساندن آن را دارد صدای سکولارهای این کشور را درآورده است. او لایحه‌ای به نام «بیماری روح» که محدودیت‌های استفاده از الکل دارد را به دست عبدالله گل سپرده است تا تبدیل به قانون کند. این قانون هم‌اکنون با انتقادهایی که صورت گرفته است زیر دست رییس‌جمهوری ترکیه معطل مانده است. براساس این قانون فروش مشروبات الکلی از ساعت شش بعدازظهر به‌بعد ممنوع خواهد شد.

 

مخالفان می‌گویند که اردوغان نیز به همان راهی می‌رود که سکولارهای این کشور پیش از این رفته‌اند. آنها با ادله مداخله در امور شخصی افراد به مخالفت با این قانون برخاسته‌اند. از سوی دیگر تضاد شدید میان دولت و جنبش چپ و رادیکال ترکیه، با قدغن کردن تجمع اول می ‌امسال در میدان تقسیم بار دیگر خود را نشان داد. در نتیجه حمله خشونت‌آمیز پلیس به معترضان در آن روز، صدها نفر زخمی شدند و نگرانی جامعه از حکومت کنونی و قدرت‌گیری نهاد پلیس تحت حاکمیت حزب عدالت و توسعه، افزایش یافت. ۱۰ روز بعد از درگیری‌های روز جهانی کارگر، مردم ترکیه با یکی از خونین‌ترین اتفاقات تاریخ خود روبه‌رو شدند: انفجار شهر ریحانلی، صدها نفر کشته بر جای گذاشت و دولت به‌جای پاسخگویی به مردم، خبررسانی درباره این اتفاق را برای ۴۸ ساعت قدغن کرد.

دولت ترکیه به رهبری رجب طیب اردوغان نشان داد که با وجود انتقادهایی که از سرکوبگری دولت سوریه می‌کند، خود نیز اگر لازم بداند، برای انداختن پلیس با انواع ابزارهای سرکوب به جان مردم کشورش، کم نخواهد گذاشت. پلیس ترکیه با گاز اشک‌آور، آب پرفشار و اسپری فلفل به معترضان حمله کرد که به گزارش رویترز تا دیروز دست‌کم 63 نفر بازداشت و چندین نفر دیگر زخمی شده‌اند. در جریان حمله پلیس ضدشورش، تا دیروز به گزارش روزنامه «حریت» که از منتقدان دولت اردوغان است، گزارش داده که هفت نفر از مجروحان، صدمه جدی دیده‌اند از جمله یک نماینده مجلس حامی کردها و یکی از عکاسان خبرگزاری رویترز زخمی شده‌اند. عفو بین‌الملل نسبت به استفاده از گاز اشک‌آور توسط پلیس ترکیه ابراز نگرانی کرد. وزیر کشور ترکیه نیز متعهد شد که درباره استفاده بی‌دلیل پلیس از گاز اشک‌آور تحقیق کند. این درحالی است که اردوغان در نخستین واکنش معترضان را به سیاسی‌کاری و تلاش برای محقق کردن اهداف برنامه‌ریزی‌شده خود متهم کرد. به گزارش اسکای‌نیوز عربی، او گفت: «برخی گروه‌ها با سیاه‌نمایی و جنجال رسانه‌ای سعی دارند دولت را خراب کنند.» او افزود: «هدف ما توسعه استانبول است و با هر قیمتی این هدف را محقق می‌کنیم.»