اسماعیل خان ( صولت الدوله ) فرزند داراب خان ایل بیگی مقتدر ایل قشقایی فرزند مصطفی قلی خان ایلخانی ( سردار لشکرآرا) فرزند جانی خان متولــد1293 ه. ق با 1252 خورشیدی، مردی باهوش، پرتوان و غیرتمند، دین مدار و وطن خواه بود که سالها به نابودی استعمارگران و خروج آنها از ایران کمر بسته بود.
وی از پیشقدمان جنبش مشروطیت ایران و از طرفداران مؤمن و معتقد مشروطه و اعضا اصلی حزب دمکرات فارس بود که قرآن ممهور به مهر وی برای ایستادگی در برابر ضد مشروطه ها هنوز باقی است.
اسماعیل خان با هدفی مبتنی بر استقلال و تمامیت ارضی مملکت و حاکمیت ملی در حساس ترین لحظات وارد فعالیت سیاسی و مبارزه مسلحانه شد و به رسالت تاریخی خود عمل کرد و ستایش دوست و دشمن را برانگیخت.
سردار عشایر که سالیان دراز با انگلیسی ها جنگیده بود و در وطن دوستی و ایرانخواهی کمتر نظیر داشت.
اجداد صولت الدوله همواره دارای مقام و مورد احترام و ستایش مردم جنوب به خصوص قشقایی ها بودند. صولت الدوله به ملیون و وطن خواهان تمایل زیادی داشت و آزادی خواهان همواره او را به عنوان پشتوانـــه خود می دانستند و از وی کمـــک می گرفتند. وی به رئیس علی دلواری، زایر خضرخان و ناصر دیوان ( امیر لشکر) احترام زیادی قائل بود چرا که آنان نیز مردان وطن خواه و بیگانه ستیز بودند.
او رئیس علی دلواری را تاج سرکرانه معرفی می کرد و از اینکه این مردان بزرگ یعنـــی رئیس علــــی و زائــرخضرخان در کنار یکدیگر برای «وطن» می جنگند و اختلافی ندارند خوشحال بود. در جنگ تنگستانی ها صولت الدوله تعداد زیادی تفنگچی قشقائی به کمک مجاهدین جنوب فرستاد. همفکری و علاقمندی او به ناصر دیوان موجب به وجود آمدن جبهه متحد برعلیه نیروهای انگلیسی شد.
نامه کنسول آلمان به صولت الدوله
تهران به تاریخ 11 سپتامبر 1915 مطابق باشوال 1333
جناب صولت الدوله ایلخانی ایل جلیل قشقائی:
استظهاراً، مشفقاً، مکرماً، مهرباناً نظر به دوستی و مؤدتی که همواره با اینجانب کنسول های آلمان در بوشهر و شیراز داشته اید دوستدار در مقام مساعدت برآمده بوسیله شخص محترم و معززی که از تهــــران به شیــــراز مسافرت می کند به نگارش این مکتوب مبادرت می ورزد و از صمیم قلب نهایت امتنان را از جنابعالی دارم که همیشه روابط خود را با نمایندگان دولت امپراطوری آلمان محفوظ داشته و از این حسن رفتار خویش را که با مصالح آلمان توأم است منظور فرموده اید.
دولت آلمان دوست حقیقی ایران و اعلیحضرت شاهنشاه تاجدار ایران و طالب استقلال و حاکمیت ایران است. چون امپراطور مفخم آلمان اظهار فرموده است که با قدرت کامله و بازوی توانای خویش به مساعدت اسلام اقدام می فرماید تکلیف هر ایرانی و هر مسلمانی است که از همراهی با دشمنان اسلام و ایران خاصه با انگلیسی ها استنکاف ورزند. انگلیسی ها در موقع تصرف و الحاق بندربوشهر به طور وضوح ثابت کردند که در فکر معاضدت با ایران نیستند بلکه می خواهند خاک پاک این مملکت را گرفته آزادی و استقلال ملی سواران شجاع و سلحشور ایران را در تحت موقعیت و اسارت انگلیس درآورند.
مدتی است که دوستدار نام آن جناب را مثل یک شخص وطن پرست و صمیمی نسبت به دولت متبوعه خودتان و حامی و پایبند دین مقدس اسلام شناخته و دوستی با شما را بسیار مغتنم می شمارم.
مطمئن باشید همانطور که آلمانها با دشمنان خود مقابله شدید می نمایند و دمار از روزگار آنها درمی آورند، همان قسم نسبت به دوستان خویش ثابت قدم هستند. چنانچه آن جناب بخواهد با دوستدار طرف مکاتبه واقع شود خوب است بوسیله کنسول آلمان مقیم شیراز که مورد اعتماد تام دوستدار می باشد و همیشه برای مذاکره با ایشان حاضر خواهد بود اقدام فرمایند. در خاتمه برای بروز دوستی باطنی خود به رسم یادبود تحفه مختصری خدمت عالی ارسال داشته امیدوار است با قبول آن قرین امتنانم فرمائید. موقــــع را برای اظهار مودت خالصانه و احترامات ناگفته مغتنم می شمارم.
شاهزاده هانری سی یکم دورویس
وزیر مختار اعلیحضرت قوی شوکت امپراطور کل ممالک آلمان.
تحفه کنسول آلمان
تحفه ارسالی عبارت بودند از یک تفنگ که روی آن کاغذی بدین مضمون به زبان فارسی الصاق شده بود. «این تفنگ را مخصوصاً اسلحه ساز امپراطور برای جناب صولت الدوله قشقائی ساخته و پرداخت است بسیار سبک است و باید با باروت سیاه پر شود زیرا باروت بی دود به لوله آن ضرر می رساند.»
صولت الدوله قشقایی : ایران خوردنی و بردنی نیست
اینک روزی رسیده است که بعون الله تعالی ایل مهم قشقایی که سالهای دراز در این آب و خاک پرورش یافته و همواره به شجاعت مشهور بوده اند به مدد برادران وطنی خود تنگستانی ها و دشتستانی های دلاور دست از آستین مردمی برآرند و چنان چشم زخمی به قشون دشمن و خائنین برسانند که آوازه آن در جهان پیچیده و جهانیان بدانند که ایران بردنی و خوردنی نیست.
