آیا ترکیه پایگاه نظامی در مرز با ایران دایر خواهد کرد؟
جهش جدید ترک ها برای بلعیدن جمهوری آذربایجان

۲۴ خرداد, ۱۴۰۰
جهش جدید ترک ها برای بلعیدن جمهوری آذربایجان

 

برهان حشمتی

رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه راهی مقرّ ناتو شد تا پس از هماهنگی های لازم با ناتو و بخصوص آمریکا به عنوان فرمانده این سازمان نظامی، از آنجا راهی باکو شود. اردوغان اعلام کرده است که به همراه  خانواده اش در قلعه شوشی نیز حضور خواهد یافت! و قطعا مراسم ساز و آواز برای رجب طیب اردوغان و “برادرش” الهام علی اف در میدان اسب دوانی شوشی نیز تدارک دیده خواهد شد.

از ماه ها قبل از سفر اردوغان به باکو، تبلیغات و زمزمه های وابستگان ترکیه در جمهوری آذربایجان بر روی ضرورت حضور نظامی و استقرار پایگاه های ترکیه در جمهوری آذربایجان کوک شده است. وابستگان ترکیه در جمهوری آذربایجان،استقرار پایگاه نظامی ترک‌ها در نخجوان و آبشوران و حتی زنگیلان و مناطق هم مرز با روسیه را به عنوان مزد حمایت آنکارا از باکو در جنگ 44 روزه با ارمنستان قلمداد می کنند و تاکید دارند که استقرار پایگاه نظامی ترکیه در جمهوری آذربایجان برای حمایت از این جمهوری در مقابل اعمال قدرت روسیه ضرورت دارد.

صرف نظر از توجیهاتی که طرفداران استقرار پایگاه  یا پایگاه های نظامی ترکیه در جمهوری آذربایجان می تراشند، چنین تصمیم و توافقی تبعات مهمی در منطقه و داخل جمهوری آذربایجان خواهد داشت :

–           ترکیه عضو ناتو است و استقرار پایگاه نظامی ترکیه در جمهوری آذربایجان بطور غیرمستقیم و حتی می توان گفت بطور مستقیم، به معنای حضور ناتو در جمهوری آذربایجان است که اکنون خود را رییس “جنبش عدم تعهد” می‌داند و قطعا  استقرار پایگاه نظامی ترکیه در جمهوری آذربایجان با نقش باکو به عنوان رییس جنبش عدم تعهد مغایرت آشکار دارد. البته، این نوع مغایرت ها و تناقض های آشکار و نفاق ها در رفتارها و سیاست های اعلامی و اعمالی جمهوری آذربایجان به وفور یافته می شود. مثلا باکو عضو سازمان همکاری های اسلامی نیز است، ولی ضداسلامی ترین سیاست ها را نیز دارد و در نزدیکی و همکاری نظامی و تسلیحاتی با رژیم صهیونیستی به عنوان مهمترین دشمن جهان اسلام و مسلمانان، از پیشگامان و پیشروان بوده است، و در عین حال تاکنون سفارت خود را نیز نزد این رژیم بطور رسمی افتتاح نکرده است! همچنین در طول تاریخ جنبش عدم تعهد، باکو امسال برای نخستین بار از صدور بیانیه این جنبش در محکومیت تجاوزات وحشیانه علیه فلسطینی ها در ماجرای جنگ 12 روزه جلوگیری‌کرد و از نقش خود به عنوان ریاست جنبش عدم تعهد این گونه به نفع رژیم صهیونیستی استفاده نمود!

بنابراین، باکو می تواند با نقض و دور زدن تمامی تعهدات سیاسی و اخلاقی و حقوقی خود  به سازمان عدم تعهد و سازمان همکاری های اسلامی و کشورهای همسایه، پایگاه ترکیه و در واقع پایگاه ناتو را در باکو و نخجوان و سایر مناطق جمهوری آذربایجان مستقر و برای ایذاء و آزار امنیتی کشورهای منطقه زمینه سازی کند.

  • استقرار احتمالی پایگاه یا پایگاه های نظامی ترکیه و وجاهت قانونی دادن به حضور نیروهای نظامی این کشور در جمهوری آذربایجان که حدود ده هزار نفر از آنان، از پیش از جنگ 44 روزه جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سال 2020 در مناطقی از جمهوری آذربایجان مستقر شده اند، دولت باکو را بیش از پیش در مقابل آنکارا عاجز و پاسخگو خواهد کرد.گرچه در دوره کنونی، ترکیه برخلاف دهه های گذشته انگیزه ای برای حرکت هایی نظیر براندازی نظامی و کودتا در باکو ندارد و هر آنچه اراده کند، اما به هر حال جمهوری آذربایجان  و بخصوص مردم این کشور هویت و آمال و خواسته های ملی و مذهبی مجزایی از ترکیه دارند و بازتر شدن دست ترکیه در جمهوری آذربایجان، زمینه را برای اجرای تغییرات هویتی مورد نظر آنکارا و مراکز پان ترکیست در جمهوری فراهم تر خواهد کرد. چنانکه هم اکنون به موازات زمزمه ها برای طرح ضرورت استقرار پایگاه های نظامی ترکیه در جمهوری آذربایجان، زمزمه ها برای افزایش شمار مدارس ترک در این جمهوری به گوش می رسد و وابستگان ترکیه در جمهوری آذربایجان مدارس “دیانت” (مربوط به مذهب حنفی) و “آموزشگاه های ترک” و … موجود در باکو و سایر مناطق این کشور را کافی و جوابگوی نیازهای مردم جمهوری آذربایجان نمی دانند!!
  • حاکمیت جمهوری آذربایجان همواره از ترس اینکه مردم این کشور با احیای تفکر شیعی خود بار دیگر به سمت فرهنگ و تمدن اصیل شیعی و ایرانی خود متمایل شوند، به انحاء مختلف از نزدیکی و صمیمیت مردم این کشور با ایران جلوگیری می کند و برغم تمامی شعارهای مطرح شده درباره اشتراک زبانی جمهوری آذربایجان با آذری زبانان ایران، حتی برای دوری گزینی از ایران و آذری زبانان ایران در حوزه زبانی نیز بطور غیرمستقیم تلاش می کند. به نحوی که طی سال های اخیر، رایج کردن لهجه و کلمات و عبارات شبیه زبان ترکی استانبولی رایج در ترکیه و دور کردن لهجه و زبان و کلمات و عبارات اصیل زبان آذری که در میان  آذری زبانان ایران رایج است، در جمهوری آذربایجان پیش گرفته شده است و می توان گفت که خدمت به  این دگردیسی فرهنگی و زبانی  به نفع ترکی سازی در دستور کار اعلام نشده شبکه های تلویزیونی و رسانه های جمهوری آذربایجان قرار دارد.

در آینده، با رسمی و دایمی شدن حضور هزاران نیروی نظامی ترکیه ای و خانواده هایشان در جمهوری آذربایجان، خطر دگردیسی فرهنگی و زبانی این جمهوری بیش از پیش جدی خواهد شد و زمینه برای بلع سرزمینی جمهوری آذربایجان توسط ترک ها که در طول قرون متمادی نیز این ولع وجود داشته است، فراهم خواهد شد. اما، با توجه به اینکه ترک ها، آذری زبانان را «ترک های ساختگی» تلقی می کنند، مبسوط الید شدن ترکیه و ترک ها در جمهوری آذربایجان، مخاطرات اجتماعی شدیدی را برای این جمهوری ایجاد خواهد کرد.