اسماعیل شعبان در گفتگو با شبکه تلویزیونی “تالشستان آزاد” گفت : « تحولات دشوار و جدی در قفقاز در جریان است. پس از جنگ 44 روزه که جمهوری آذربایجان قراباغ سفلی را بازپس گرفت، طرح های بزرگی توسط قدرت های بزرگ در منطقه در حال اجراست. در این میان، موضوع “دالان” مطرح شده است. در توافق نهم نوامبر 2020 میان سران روسیه و ارمنستان و جمهوری آذربایجان موضوع گشایش راه های مواصلاتی گنجانده شده است. اما، بعدا مساله دالان مطرح شد. یعنی اینکه با اجرای دالان زنگزور، اراضی جنوب ارمنستان از این کشور گرفته و به جمهوری آذربایجان ملحق شود!
در پشت این طرح نیز انگلیس قرار دارد و انگلیسی ها می خواهند از طریق ترکیه و جمهوری آذربایجان ، ناتو را به دریای خزر برسانند و در آینده سه کشور قفقاز جنوبی را عضو ناتو بکنند و در عین حال، راه ایران به اروپا را تحت کنترل خود بگیرند. این ، ماجراجویی بزرگی است و در این بازی بزرگ، جمهوری آذربایجان و ارمنستان نقش اصلی را ندارند. ایران ، پیشاپیش از این ماجراجویی با خبر شد و با برگزاری مانور از آن جلوگیری کرد. البته، طبیعی است که ایران هم می‌خواهد که راه های مواصلاتی در منطقه گشوده شوند، اما ایران تاکید دارد که از ماجراجویی های ژئوپلیتیک در منطقه جلوگیری کند.»
ایران قاطعیّت خود را در مانور نظامی نشان داد:
اسماعیل شعبان درباره استقبال بسیار باشکوه روسیه از ژنرال باقری، رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح ایران در سفر به مسکو نیز گفت :
« ایران قاطعیت خود را نشان داده و تاکید کرده است که اجازه نخواهد داد مرزهای بین المللی در منطقه به هم بریزد. پس از ابراز این قاطعیت ایران، استقبال باشکوه روسیه را از رییس ستاد مشترک ایران شاهد بودیم که موضوعی بی سابقه بود و روسیه نشان داد که در این شرایط با ایران همراه است. ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه نیز در نشست باشگاه والدای تاکید کرد که مسایل میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان فقط با حضور روسیه می تواند حل شود و سایر دولت ها نباید وارد آن بشوند و مرزهای این دو کشور نیز باید براساس نقشه های موجود در روسیه تعیین شود. در همین حال روسیه به ایران نیز پیام داد که در جلوگیری از تغییر مرزهای منطقه با ایران همراه است.»
فرودگاهی که ساخته می شود، باید درآمد داشته باشد و انسان ها بتوانند از آنجا پرواز کنند. اما، وقتی کسی در آنجا برای استفاده از این فرودگاه ها وجود ندارد، هدف از ساخت آنها خدمت رسانی به اهالی غیرنظامی نیست. بی تردید، ساخت این فرودگاه ها هدف نظامی دارد. اگر چنین است، اشتباه بزرگ سیاسی است. زیرا، این به معنای آن است که مسایل ایران و اسراییل، به قفقاز آورده شده است
عضو شورای اقوام ریاست جمهوری روسیه همچنین درباره تحریکات دشمنان برای قرار دادن جمهوری آذربایجان در مقابل ایران گفت :
« اولا بالذات مناقشه ای میان ایران و جمهوری آذربایجان وجود ندارد. اما، تحریکات زیادی برای رویارو قرار دادن جمهوری آذربایجان با ایران وجود دارد. اردوغان نیز در سخنانش یک پیام داشت که خیلی ها آن را درک نکردند. به این معنا که اردوغان از مسئولیت مستقیم خود در این تحریکات شانه خالی کرد و گفت که این کار مربوط به اسراییل است. بعد هم اردوغان آمد با الهام علی اف دیدار کرد و به او هم این موضوع را تفهیم کرد که ایران و ترکیه همسایه های تاریخی هستند و روابط خیلی مهم و جدی میان این دو کشور وجود دارد. براساس این منطق، در ترکیه هیچ رهبری این مخاطره را نمیکند که علیه ایران اقدام بکند. زیرا، اولا ایران ، ایران است ( ایران بزرگ و ریشه دار و مقاوم و قدرتمند و باشکوه است.) ثانیا هم روابط میان ایران و ترکیه آنقدر مهم است که اینها نه بخاطر جمهوری آذربایجان و نه بخاطر ارمنستان، در روابط خود مخاطره نمی کنند.»
آذریهای ایران وضع کاملا متفاوتی از تصورات پان ترکیست ها دارند:
اسماعیل شعبان درباره تبلیغات پان ترکیست ها درباره وجود 40 میلیون نفر آذری در ایران که به خیال پان ترکیست ها، این آذری های ایران نیروهای پان ترکیسم محسوب می شوند نیز گفت :
« با واقعیات ریاضی در این باره صحبت می کنم که هرکس هر طور توانست درک کند! در ایران125 هزار نفر میلیونر وجود دارد که 40 درصد آنها را آذری ها تشکیل می دهند. یعنی تعداد آذری های میلیونر ایران بیش از 50 هزار نفر است. در جمهوری آذربایجان نیز 6 هزار نفر میلیونر وجود دارد که از یک طایفه مشخص هستند. در موتور سیاست ایران، آیت الله سید علی خامنه ای، رهبر ایران آذری است، رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح ایران، ژنرال باقری تبریزی است. رییس نیروهای هوافضای سپاه ایران، مسئول دفاع از امنیت آسمان ایران، حاجی زاده زنجانی است که پس از قاسم سلیمانی ، دومین سردار است. آیا در جمهوری آذربایجان، از این موارد وجود دارد؟ اینها عواملی است که دولت ایران را همانند یک امپراطوری کرده است. برای ایرانی ها این صحبت هایی که در جمهوری آذربایجان درباره آذری های ایران مطرح می شود، خنده دار است. این ها واقعیت است. من نمی خواهم تبلیغات کنم. توجه کنید در کل ترکیه، فقط 85 هزار نفر میلیونر وجود دارد که باید مقایسه شود با 50 هزار نفر میلیونرهای آذری های ایران. ایران وطن این افراد است و اطمینان داشته باشید که این ها برای ایران هر کاری می کنند. »
اسماعیل شعبان افزود : « در زمان جنگ عراق با ایران نیز صدام فکر می کرد که عرب زبان های خوزستان از او حمایت خواهند کرد. اما، طبیعی است که اعراب خوزستان از ایران دفاع کرند. در همان جنگ نیز بهترین نیرو، لشگر عاشورای تبریزی ها بود. در همین مساله حقوق تالشان نیز که امروز مطرح می شود، آذری های ایران بیش از همه حمایت می کنند. مگر مرحوم اصغر فردی که همواره از حقوق تالشان حمایت می کرد، تبریزی نبود؟ اکنون نیز امام جمعه اردبیل، آیت الله سید حسن عاملی که این همه از تالشان حمایت می کند، آذری است. تمامی این ها نشان می دهد که برای ایرانی ها، منافع دولت و کشور اصالت و اهمیت دارد. اما، در جمهوری آذربایجان، تبلیغات نادرست جریان دارد و حرف های احساساتی زده می زنند و خودشان خود را فریب می دهند و خودشان نیز آن را باور می کنند! که این نیز مساله خیلی بدی است.»
طرح فرودگاه فضولی عوام فریبی است
اسماعیل شعبان در خصوص ساخت سه یا چهار فرودگاه بزرگ در فضولی، زنگیلان و لاچین و احیانا در آق دام، در نزدیکی مرز ایران و وجود دسیسه هایی برای تبدیل آنها به پایگاه نظامی و بکارگیری آنها برای هدف قرار دادن ایران نیز گفت :
« معمولا فرودگاه ها را در زمان توسعه و افزایش جمعیت شهرها می سازند تا مسایل حمل و نقل حل شوند. اما، در قراباغ که هنوز منزل مسکونی و مدرسه و بیمارستان وجود ندارد، ساخت فرودگاه خیلی عجیب است و هر انسان ساده ای را مجبور به اندیشیدن در این باره می کند. فرودگاهی که ساخته می شود، باید درآمد داشته باشد و انسان ها بتوانند از آنجا پرواز کنند. اما، وقتی کسی در آنجا برای استفاده از این فرودگاه ها وجود ندارد، هدف از ساخت آنها خدمت رسانی به اهالی غیرنظامی نیست. بی تردید، ساخت این فرودگاه ها هدف نظامی دارد. اگر چنین است، اشتباه بزرگ سیاسی است. زیرا، این به معنای آن است که مسایل ایران و اسراییل، به قفقاز آورده شده است و این نیز هیچ چیز خوبی را برای قفقاز نوید نمیکند. اگر چنین شود، تشنج بزرگی درجمهوری آذربایجان روی خواهد داد و کل قفقاز را دربر خواهد گرفت. زیرا، امروز دولت های عربی سعی دارند که مناقشه و رویارویی ایران و اسراییل از منطقه کشورهای عربی خارج شود و به منطقه دیگری منتقل شود. جمهوری آذربایجان نیز برای همین منظور انتخاب شده است! به همین علت، ساخت سریع سه یا چهار فرودگاه در یک منطقه از جمهوری آذربایجان تردیدآمیز است. البته، مساله پولشویی تحت پوشش اجرای طرح های ساخت این فرودگاه ها نیز مطرح است. اما، در مجموع ساخت این فرودگاه ها برای تحت فشار گذاشتن روانی ایران است که نتیجه خوبی نخواهد داد.»
اسماعیل شعبان درباره رویکرد دولت باکو مبنی بر دشمن دانستن تالش ها و اسلام اصیل برای جمهوری آذربایجان نیز گفت :
« متاسفانه این سیاست اشتباهی است که بر جمهوری آذربایجان حاکم شده است. متاسفانه، برخی محافل توانستند شخص الهام علی اف را نیز وارد این تحریکات و دسیسه ها بکنند. الهام علی اف به محض اینکه با ایران دچار مشکلی می شود، تالش ها و اسلامگراها را بازداشت و زندانی می کند و وقتی با اروپا دچار مشکل می شود، بلافاصله چهره های فعال لیبرال را بازداشت و زندانی می کند. طوری شده است که خود شهروندان جمهوری آذربایجان احساس می کنند که در کشور خود مانند گروگان مورد استفاده قرار می گیرند. »
طرح موسوم به کریدور توران در خدمت منافع انگلیس است:
رییس سازمان “دیاسپورای تالشان جمهوری آذربایجان در روسیه” افزود :
« براثر سیاست های الهام علی اف، امروز جمهوری آذربایجان در اختیار پان ترکیسم قرار داده شده است و جمهوری آذربایجان به گروگان پان ترکیسم تبدیل شده است. به این معنا که در نتیجه سیاست اشتباه نه الهام علی اف،که در واقع رجب طیب اردوغان ، رییس جمهوری ترکیه، به رهبر جمهوری آذربایجان تبدیل شده است. این را هم دوستان و هم دشمنان بیان می کنند و موضوع روشنی است. یعنی سرنوشت رییس جمهوری و دولت جمهوری آذربایجان وابسته به اردوغان شده است. وضعیت خیلی خطرناکی ایجاد شده است. اگر ایران سکوت کرده بود، ولادیمیر پوتین هم در نشست باشگاه والدای اصلا درباره مسایل جمهوری آذربایجان و ارمنستان و ضرورت جلوگیری از مداخله ترکیه حرفی نمی زد و موضع گیری نمی کرد. آیا اصلا رییس جمهوری و دولت جمهوری آذربایجان در این باره فکر کرده اند که اگر این مسایل پیش نمی آمد، چه سرنوشتی در انتظارشان بود؟ خواه بپذیرند یا نه، هم اکنون سرنوشت حکومت جمهوری آذربایجان ، به یک تصمیم اردوغان وابسته شده است. حکومت جمهوری آذربایجان بجای اینکه به تالش ها و لزگی ها نزدیک شود، آنها را سرکوب و زندانی می کند. آیا حکومت جمهوری آذربایجان نمی فهمد که این رویکرد به چه نتیجه ای منجر خواهد شد؟
پان ترکیست ها نمی توانند قومیت های تالش و لزگی را در جمهوری آذربایجان نابود کنند. زیرا، این قومیت ها ریشه دار هستند. اما، پان ترکیست ها این هدف را دنبال می کنند که استقلال آذربایجان را منحل کنند و از بین ببرند و جمهوری آذربایجان به ترکیب ترکیه وارد کنند. اگر حاکمان باکو این را می خواهند، بهتر است که آشکارا بیان کنند! البته، آینده تمامی این تحولات، بستگی به نحوه تعامل میان دولت های بزرگ دارد. جمهوری های شوروی سابق از جمله جمهوری های حوزه بالتیک و قفقاز جنوبی در حیطه منافع روسیه قرار دارند و وقتی دولت های بزرگ در موضوعی توافق کنند، مثلا در حوزه قفقاز از جمهوری های آذربایجان و ارمنستان و گرجستان، هیچ گونه نظرخواهی هم نمی کنند و این جمهوری های کوچک مجبورند تابع باشند. پان ترکیست ها هم باید بفهمند که روسیه نخواهد گذاشت ترکیه این جمهوری ها را در کنترل خود بگیرد. خود ترکیه نیز باید بفهمد که برغم تمامی تلاش های اردوغان، غرب و ناتو نیز نمی خواهد از ترکیه امتناع کند. ترک ها با انگلیسی ها روابط پیچیده ای دارند و بی تردید ترکیه در چنبره انگلیسی ها باقی خواهد ماند.»
گر ایران سکوت کرده بود، ولادیمیر پوتین هم در نشست باشگاه والدای اصلا درباره مسایل جمهوری آذربایجان و ارمنستان و ضرورت جلوگیری از مداخله ترکیه حرفی نمی زد و موضع گیری نمی کرد. آیا علیف در این باره فکر کرده که اگر این مسایل پیش نمی آمد، چه سرنوشتی در انتظارشان بود؟ خواه بپذیرند یا نه، هم اکنون سرنوشت حکومت جمهوری آذربایجان ، به یک تصمیم اردوغان وابسته شده است.
اسماعیل شعبان درباره طرح توران بزرگ نیز گفت :
« این طرح موسوم به کریدور توران در خدمت منافع انگلیس است. اما، این طرح بختی برای اجرا ندارد. اگر به آسیای مرکزی نگاه کنید، زندگی در این منطقه به چین مرتبط شده است و روسیه نیز حضوری جدی در این منطقه دارد. افغانستان نیز به شرایط و سیاست های ایران وابسته است. انگلیسی ها خیلی جاه طلب هستند و می خواهند از ترکیه در راستای طرح توران خود استفاده کنند. اما، ترک ها هم نمی توانند بخاطر منافع و وابستگی های اقتصادی، در روابط با روسیه بخاطر طرح توران وارد مخاطره جدی با روسیه بشوند. »
تلاش حاکمیت جمهوری آذربایجان برای حذف کردن قومیت تالش از نقشه، برای ایران قابل قبول نیست:
رییس سازمان “دیاسپورای تالشان جمهوری آذربایجان در روسیه” در پاسخ به سوالی درباره وضعیت و مسایل و مشکلات تالشان در ایران نیز گفت :
« روشن است که تالش ها ایرانی هستند و زبان تالشی نیز زبانی ایرانی است. دین و مذهبشان هم همان است. در این اواخر، سرزندگی و حیاتی دوباره در فعالیت های تالشان ایران در عرصه های مختلف اجتماعی و فرهنگی و مذهبی و ورزشی مشاهده می شود. به نظر می رسد که دولت ایران تلاش دارد که بیداری در میان تالشان شکل گیرد. گرچه دولت ایران ماهیت دینی و اسلامی است، اما درک می کند که برای پاسخ گویی متناسب به فرایندهای قومی و ملی گرایی در دنیا نیز باید آمادگی داشته باشد. تلاش حاکمیت جمهوری آذربایجان برای حذف کردن قومیت تالش از نقشه، برای ایران قابل قبول نیست. تالشان در مجلس ایران حضور دارند و در ایران رادیو تالشی وجود دارد. کتابهای تالشی در ایران منتشر می شود. در ایران طلاب تالش برای تحصیل جذب می شوند. از میان جوانان تالش، دیپلمات هایی را پرورش می دهند. حتی در مجلس خبرگان رهبری ایران نماینده تالش حضور دارد. برخی ها ایراد می گیرند که چرا در ایران، استان تالش زبان وجود ندارد. باید گفت که استان تالش ایران در گذشته در نتیجه جنگ های ایران و روسیه تزاری از ایران جدا شد و بعدا هم در ترکیب اتحاد جماهیر شوروی باقی ماند. شمال ایران هم استان تالش و گیلان بود . اکنون در ایران برای توسعه فرهنگی تالشان کارهای زیادی انجام می شود و برای فعالان تالش تمامی شرایط لازم فراهم می شود و دولت از آنها حمایت می کند. تالشان خود نیز باید برای تحولات تاریخی در منطقه و ایفای نقش در آن آمادگی داشته باشند و این نیز به میزان فعالیت روشنفکران تالش بستگی دارد.
روشنفکران تالش در جمهوری آذربایجان متاسفانه فقط سکوت پیشه کرده اند. این سکوت موجب شده است که ضربه زیادی به تالشان وارد شود و مثلا عرضه مواد مخدر هم در منطقه تالش جمهوری آذربایجان خیلی آسان شده است. عرضه مواد مخدری که در جمهوری آذربایجان “پاتی” نامیده می شود و خیلی خطرناک است، توسط سازمان های مافیایی نزدیک به ترکیه در سوریه تولید می شود و از طریق ترکیه به جمهوری آذربایجان آورده می شود و جوانان را در معرض تهدید جدی قرار داده است. در رسانه های جمهوری آذربایجان، ایران را بخاطر این نوع مواد مخدر متهم می کنند، اما این مواد از طریق ترکیه به جمهوری آذربایجان آورده می شود. از ترکیه فقط مشکلات و موارد منفی به جمهوری آذربایجان صادر می شود، اما ارتباط با ایران و روسیه برای جمهوری آذربایجان منافع زیادی دارد و این را هم باید در نظر داشته باشیم که ایران وطن تاریخی ماست و طبیعی است که ما با محکم شدن بر روی این ریشه تاریخی خود می توانیم خوشبخت شویم.»
