و گدازی نیز توسط افراد مختلف در این زمینه نوشته شده است.
شنیدن خبر برای من بسیار عجیب بود چرا که نام‌های ترکی برای نامگذاری کودکان علاوه بر آذربایجان در سایر مناطق ایران نیز مرسوم است و بسیاری افراد غیر آذری نیز هستند که نام های آیدین و سولماز و آیناز و یاشار و آیلین و .. دارند و در آذربایجان نیز به همین منوال در نامگذاری کودکان‌شان با نام‌های آذری هیچ مشکلی ندارند. نام خواهر کوچک خودم نیز که تصادفاً از نظر املایی به نام پیشنهادی این هموطن عزیز بسیار شباهت دارد ”آیلین“ به معنای ”لکه‌ی روی ماه“ است. مغازه‌ها نیز در استفاده از عناوین ترکی آذری آزادند و به وفور واحدهای صنفی با اسامی ایپک، آل آپار، یه‌ملی و .. را در شهرهای مختلف مشاهده می‌کنیم. نام‌های تجاری مشهوری نظیر سن‌ایچ، آی‌سودا، قاینار خزر، دادلی، آچیلان‌در و … را نیز همه مان دیده ایم! بنابراین از دیدن خبر عجیب ”ممانعت رژیم ایران از نامگذاری فرزندان آذربایجان با اسامی ترکی“ شگفت‌زده شدم.
مدتی است که یکی از قوم‌گرایان زنجان بر سر نامگذاری دخترش که تازه به دنیا آمده جنجال به راه انداخته و عنوان می‌کند که سازمان ثبت احوال با این نام گذاری مخالفت می‌کند و نوشته های پرسوز و گدازی نیز توسط افراد مختلف در این زمینه نوشته شده است.
در خبری که در اکثر پایگاه‌های اینترنتی قوم‌گرا تکرار شده بود آمده است:
”ائلین دختر آذربایجانی همچنان بدون شناسنامه
ممانعت رژیم ایران از نامگذاری فرزندان آذربایجان با اسامی ترکی
سازمان ثبت احوال کشور هم با نامگذاری دختر آقای ….. به نام ”ائلین“ مخالفت کرد. این فعال مدنی می‌گوید ابتدا ثبت احوال زنجان مخالفت کرد اما درخواست خود را به معاونت حقوقی و سجلی سازمان ثبت احوال کشور در تهران ارسال کردم اما آنها نیز مخالفت کردند. پنجاه روز از تولد ”ائلین“ دختر آذربایجان می‌گذرد و او هنوز شناسنامه ندارد اما آقای… می‌گوید تصمیم گرفته‌ایم که کوتاه نیاییم.“
شنیدن خبر برای من بسیار عجیب بود چرا که نام‌های ترکی برای نامگذاری کودکان علاوه بر آذربایجان در سایر مناطق ایران نیز مرسوم است و بسیاری افراد غیر آذری نیز هستند که نام های آیدین و سولماز و آیناز و یاشار و آیلین و .. دارند و در آذربایجان نیز به همین منوال در نامگذاری کودکان‌شان با نام‌های آذری هیچ مشکلی ندارند. نام خواهر کوچک خودم نیز که تصادفاً از نظر املایی به نام 
پیشنهادی این هموطن عزیز بسیار شباهت دارد ”آیلین“ به معنای ”لکه‌ی روی ماه“ است. مغازه‌ها نیز در استفاده از عناوین ترکی آذری آزادند و به وفور واحدهای صنفی با اسامی ایپک، آل آپار، یه‌ملی و .. را در شهرهای مختلف مشاهده می‌کنیم. نام‌های تجاری مشهوری نظیر سن‌ایچ، آی‌سودا، قاینار خزر، دادلی، آچیلان‌در و … را نیز همه مان دیده ایم! بنابراین از دیدن خبر عجیب ”ممانعت رژیم ایران از نامگذاری فرزندان آذربایجان با اسامی ترکی“ شگفت‌زده شدم.
برپایه ”قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه“ مصوب 1375/9/28 مجلس شورای اسلامی، فرهنگستان زبان‌و ادب فارسی مرجع تشخیص این نام گذاری‌هاست. همانگونه که از عنوان این قانون مشخص است هدف از تصویب آن کاهش و ممنوعیت استفاده از نام‌ها و عناوین ”بیگانه“ است که طبیعتاً نمی‌تواند شامل گویش‌ها و زبان‌های مرسوم در جغرافیای ایران باشد و این گویش‌ها و زبان‌ها شامل این ممنوعیت نیستند و فرهنگستان تقریباً در همه موارد با نام گذاری‌های ترکی موافقت می‌کند که همگی به وضوح شاهد آن هستیم؛ متاسفانه حتی واژه‌های اصیل ایرانی حکایت بدتری دارند و برخلاف نام‌های ترکی با مخالفت فرهنگستان روبرو می‌شوند.
در انتهای هر شماره از خبرنامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی فهرستی از نام هایی که برای کودکان و مشاغل درخواست شده و پذیرش یا عدم پذیرش فرهنگستان درج می‌شود. برای مثال در آخرین شماره خبرنامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی (شماره 28 و 29، دی و بهمن90) صفحه 25 می‌خوانیم:
نام‌های تایید شده:
شانلی: واژه‌ای ترکی است مرکب از ”شان“ و ”لی“ (پسوند دارندگی در ترکی)، به معنی شأن و شوکت، پرشکوه، پرافتخار، صاحب شهرت، باشکوه، مجلل و پرجلال، و استفاده از آن در مناطق ترک زبان بلامانع است.
پالتار: این لفظ که برای فروشگاه پوشاک درخواست شده، در زبان ترکی به معنی لباس است و استفاده از آن در مناطق ترک زبان بلامانع است.
موژان: در منابع فارسی مانند برهان قاطع، لغت نامه اسدی، فرهنگ جهانگیری، ناظم الاطبا و انجمن آرا، در معانی زیر آمده است: نرگس، نیم‌شکفته، نرگس شکفته، چشم شهلای پرکرشمه، چشم نیکو.
آگرین: واژه‌ای کردی به معنای آتشین است، نیز کنایه از آدم بسیار شجاع و پُرکار است و استفاده از آن در مناطق کردنشین بلامانع است.
و نام های رد شده:
داسونر: در منابع فارسی یافت نشد.
تِتیس: از ریشه یونانی Tethus ، در اساطیر یونانی، نام الهه دریاست.
برمودا: نام جزیره ای در اقیانوس اطلس.
[و از موارد تاسف‌برانگیز مخالفت فرهنگستان با نام‌های ایرانی:] مانتره:واژه‌ای اوستایی به معنی گفتار یا کلام‌ایزدی است. اوستایی جزو زبان‌های ایرانی است، ولی فارسی نیست!
پادرا: در اوستایی پاذَ، به معنی گام و قدم و منزلگاه و اقامتگاه است و رای به معنی اقتدار و شکوه و فره. اوستایی جزو زبان‌های ایرانی است،ولی فارسی نیست!
با این تفاصیل در ابتدا مورد نام گذاری این دخترخانم را حمل بر این کردم که لابد مدیر یا کارشناسی در زنجان به صورت سلیقه‌ای در حال کارشکنی است که متاسفانه در برخی ادارات ما اتفاق می افتد، اما این جنجال چند روز بعد با انتشار سند مخالفت سازمان ثبت احوال ادامه پیدا کرد و با خواندن نامه معما برایم حل شد؛ از سویی شگفت‌زده شدم و از سوی دیگر خوشحال!! خوشحالی‌ام این بود که کل این خبر دروغ و شانتاژی بیش نیست و همچنان که از پیش می‌دانستم ممنوعیتی برای نام‌های ترکی وجود ندارد اما آن چه موجب شگفتی‌ام شد این بود که این هموطن عزیز چگونه این نوزاد معصوم را بازیچه مقاصد سیاسی خود قرار داده و جنجالی دروغین را آغاز کرده است؟
سازمان ثبت احوال در این نامه با استناد به فرهنگ ترکی آذربایجانی بهزاد بهزادی* واژه ”ائلین“ را دارای غلط املایی تشخیص داده و ”به دلیل عدم مطابقت فرم نوشتاری و گفتاری و ایجاد مشکل در کتابت واژه برای شنوندگان“آن را تصویب نکرده است! نامه سازمان ثبت احوال اعلام می‌کند که:
”در خصوص انتخاب واژه ائلین جهت فرزند آقای ….، به دلیل اینکه در فرهنگ آذربایجانی املای مرسوم علامت همزه به صورت املای فارسی آن نگارش شده و این امر در اکثر فرهنگ ها به ویژه در فرهنگ آذربایجانی آقای بهزادی در توضیح همزه(ء) اشاره شده که از آوردن آن خودداری می‌گردد.ضمناً به دلیل عدم‌مطابقت فرم نوشتاری و گفتاری و ایجاد مشکل در کتابت واژه برای شنوندگان واژه مذکور برای انتخاب نام تصویب نگردید.“
حال پرسشی که می‌توان از این فعال سیاسی قوم‌گرا داشت این است که ایشان می‌خواهند بر چه چیزی پافشاری کنند؟ و آیا بهتر نیست غبار از مقابل چشم‌شان بزدایند و از میان هزاران اسم ترکی‌آذری مرسوم در ایران نام زیبا و پسندیده‌ای برای دختر دلبندشان انتخاب کنند که به لحاظ املایی نیز غلط نباشد تا سازمان ثبت احوال نیز با آن مخالفت نکند؟
و آیا مخالفت سازمان ثبت احوال با گزینش یک نام غلط برای کودکان امر ناپسندی است؟ و از آن باید با تعبیر دروغین ”ممانعت رژیم ایران از نامگذاری فرزندان آذربایجان با اسامی ترکی“ یاد کرد؟!
همگی در اخبار گاه و بیگاه دیده و شنیده‌‌ایم که نام‌های عجیب و گاه ناپسندی نظیر ”قیزبس(دختر بس است)“، ”تاپدوخ(پیدا کردیم)“، ”کشور“، ”شربت‌علی“، ”گرزعلی“، ”قالسین(بماند)“ و ”زیاد“ در گذشته گاه برای کودکان استفاده می‌شده و برهمین اساس وجود یک نظارت دولتی بر نامگذاری کودکان نه تنها امر بدی نیست بلکه می‌تواند از چنین مواردی پیشگیری کند، بدون شک کودکانی که با سهل‌انگاری و جهل والدین‌شان نام‌های ناپسند یا عجیبی برایشان انتخاب می‌شود از این امر صدمه می‌بینند. چندی پیش نیز در خبرها خواندیم که پدری مصری نام دختر تازه به دنیا آمده‌اش را ”فیس‌بوک“ گذاشت هر چند این پدر با این کار قصد داشت از تاثیر این پایگاه اینترنتی در انقلاب مردم مصر تجلیل به عمل آورد اما بعید می‌دانم آن نوزاد دختر در زندگی آینده‌اش از این نام چندان خوشحال باشد مگر اینکه از شهرت زودرسی که پدر جنجال‌دوستی هم‌چون همین فعال قوم‌گرای زنجانی برایش فراهم کرده خرسند شود.
داوود دشتبانی دانشجو ارشد مطالعات قفقاز-دانشگاه تهران و محقق مسائل آذربایجان
____________
*بهزاد بهزادی(1306-1386ه.ش) از برجسته ترین نویسندگان و روزنامه نگاران قوم‌گراست و فرهنگ فارسی-آذربایجانی وی توسط انتشارات فرهنگ معاصر منتشر شده است. وی علاوه بر فعالیت در نشریات شاخص قوم‌گرا نظیر نوید آذربایجان و شمس تبریز صاحب امتیاز نشریه ”آذری“ نیز بود. بهزادی آثار متعددی نیز به آذری دارد که کتابی درباره دده قورقود از آن‌جمله است.
