جوهر گووَن:
ارتش ترکیه چگونه کنترل نظامی جنگ قراباغ را به دست گرفت

۱۰ دی, ۱۳۹۹
ارتش ترکیه چگونه کنترل نظامی جنگ قراباغ را به دست گرفت

روزنامه نگار ترک تبعیدی  جوهر گووَن در گزارش تصویری خود نام و فعالیت سه ژنرال ارتش ترکیه را که هدایت جنگ قراباغ را بر عهده داشتند فاش ساخت.  به گفته وی یکی از رهبران ارتش ترکیه در این جنگ سرلشکر شرف اونگای، سرلشکر بختیار ارسوی و سرلشکر گوگسل کهیا بودند. حضور این ژنرال های ترک در باکو به ماجرای کنارگذاشتن سرهنگ جنرال نجم الدین صادق اف ، معاون اول وزیر دفاع جمهوری آذربایجان و رئیس ستاد کل ارتش بر می‌گردد که 27 سال در سمت خود بوده است. وی بعد از بیست و هفت سال قبل از جنگ از این سمت برکنار شد. به نظر می رسد قدرت وی به پشتوانه روسیه و پوتین بود.

گفته می‌شود که صادق اف پس از برکناری دستگیر شده است که این موضوع توسط وزارت دفاع جمهوری آذربایجان رد شد. با این حال ، وی از زمان اخراج تاکنون در ملا عام دیده نشده است. گفته می شود صادق اف در دربند داغستان (روسیه) متولد شده است. همچنین ادعا می شود که یکی از اقوام او در ارتش روسیه در پایگاه گیومری ، ارمنستان مشغول خدمت است. توجه به این نکته مهم است که تعداد زیادی از سربازان جمهوری باکو برای تحصیلات نظامی خود به ترکیه اعزام شده اند. ولی صادق اف اجازه نداد کسانی که در ترکیه آموزش دیده بودند در موقعیت های مهم نظامی خدمت کنند. او با تسلط ترکیه در رهبری نیروهای مسلح  کشور خود مخالف بود. در نتیجه ، ترکیه خواستار برکناری وی شد پس از رفتن او به  افسرانی که در ترکیه آموزش دیده بودند پست های اصلی واگذار شد. همچنین پس از برکناری صادق اف بسیاری از افسران عالی رتبه ارتش ترکیه به باکو منتقل شدند و روابط نظامی تنگاتنگ شد.

اولین ژنرال مهم ارتش ترکیه که در این جنگ نقش داشت شرف اونگای فرمانده ارتش سوم ترکیه است که در ارزینجان مستقر است او هدایت جنگ را در دست داشت. اونگای در سال 1982 از آکادمی نظامی در آنکارا فارغ التحصیل شد و در واحدهای مختلف نیروی زمینی خدمت کرد. وی در سال 2014 به فرماندهی سپاه نهم ارتش منصوب شد و مدتی رئیس مدرسه پیاده نظام در توزلا بود.

سرلشکر بختیار ارسای ، دومین فرمنده ارتش ترکیه در باکو ، به دلیل درگیر شدن در یک کودتا (عملیات چکش یا بالیوز) قبلا زندانی شده بود. با این حال، او بخشوده و آزاد شد ، احتمالاً به این دلیل که طی معامله ای با مقامات سیاسی نام سایر افراد دخیل در توطئه نظامی را فاش کرده بود.

وی بعداً به درجه سرتیپ ارتقاء یافت و مسئول تیپ دوم تکاور شد که در شرق ترکیه فعال است. وی اکنون رئیس عملیات فرماندهی نیروی زمینی ترکیه است. وی در تمام طول جنگ قراباغ در باکو ماند و شخصاً عملیات نظامی را مدیریت می کرد. قبل از شروع جنگ ، دو مرکز ارتباطی ماهواره ای در باکو و در فرودگاه نظامی گابالا ساخته شده بود تا با سربازان نیروی زمینی و نیز نیروهای مستقر در ترکیه تماس بگیرند. هر دو مرکز منحصراً توسط ارتش ترکیه اداره می‌شد. به ارتش باکو دستور داده شد که از همه فرامین مافوقهای  تُرک تبعیت کند و با آنها بحث نکنند. اِرسای همچنین مسئول مزدوران جهادی سوری بود که پیش از این به نیابت از ترکیه در سوریه و لیبی جنگیده بودند. بعلاوه ، ارسوی تجهیزات نظامی پیچیده ارتش ترکیه را در این محل مدیریت کرد.

سومین نظامی ترکیه ای سرلشکر گوکسل کاهیا است که از جولای سال جاری در باکو به سر می برد. او که به وزیر دفاع ترکیه نزدیک است پیش از این به معاونن وزارت دفاع بود. وزارت دفاع ترکیه پیش از این مسندی تشریفاتی بود و زیر سایه ریاست ستاد مشترک ارتش قرار می گرفت اما با انتصاب خلوصی آکار به این سمت، جایگاه آن ارتقاء یافت و در سلسله مراتب نظامی به فرادست ریاست ستاد مشترک رسید بنابراین نزدیکی به این وزیر دفاع اهمیت بالایی در ترکیه امروز دارد.

وی هنگام شرکت در جنگ لیبی از طرف ترکیه وارد نبرد شد و مسئولیت مدیریت استفاده از پهپادها را برعهده گرفت. سپس شایعاتی مبنی بر دستگیر و آزادی وی توسط نیروهای خلیفه حفتر منتشر شد . وی مسئول هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه بود که در لیبی و سوریه فعالیت می‌کردند و تجربه ارزشمندی را در مدیریت جنگ پهپادی داشت.

از زمان پایان جنگ قراباغ، مردم آذربایجان ابراز ناراحتی کرده اند که نیروهای حافظ صلح روسی در خاک قره باغ مستقر شده اند. برخی از تحلیلگران حضور روسیه در جمهوری آذربایجان ، ارمنستان و گرجستان را شکست برای ترکیه و ایالات متحده و پیروزی برای روسیه توصیف کرده اند ، زیرا نیروهای خود را “زیر بینی ترکیه عضو ناتو” قرار داده است. همانطور که روزنامه آنلاین روسی Vzglyad نتیجه گرفت: “جنگ قراباغ” طرح ترکیه بود از نظر سیاسی باکو میتواند اعلام پیروزی کند و جشن بگیرد اما از نظر نظامی این ترکیه است که باید جشن بگیرد.

سرهنگ بازنشسته ارتش جمهوری باکو، اولگ قلی اف،که اکنون در مسکو زندگی می کند،به روزنامه Vzglyad گفت: «ممکن است بتوانیم با کمک ترکیه قراباغ را پس بگیریم اما بقیه کشورمان را از دست می دهیم».